Naar inhoud springen

Sjabloon:In 't nuujs/01-2023

Van Wikinuujs

Veurblaad - Lètste verangeringe, Willekäörige pazjena, Veur pagina's in, Alle artikele - De Kaffee, Zandjbak, Hölp, Spellingshölp - Nuujseuverzich


sónger datum (jannewarie)
  • Zuud-Amerika, 7 december 2022-huuj: fel proteste in Peru nao de aafzetting vanne linkse presidentj Castillo.
  • Oes-Europa, 10 oktober 2022-huuj: Groetsjalige raket- en droneaanvalle op börgerdoele en enerzjiefaciliteite in de Oekraïne.
  • Midde-Oeste, 16 september 2022-huuj: Massaal proteste in Iran taege de zedepelitie en 't relizjieus rezjiem nao d'n doed van Mahsa Amini.
  • India haolt China in es landj mit de groetste bevolking.
31 jannewarie
  • Nederlandj: Bie 'ne brandj in Arnhem valle twie doeje. Mierder luuj rake hön hoes kwiet.[1]
30 jannewarie
  • Zuud-Azië: Bie 'ne bómaansjlaag op 'n moskee inne Pakistaanse sjtad Pesjawar valle zeker 59 doeje en 170 gewónje.[2]
  • Belsj: In 'n metrosjtasie in Brössel waere reizigers aangevalle door 'ne man mit e mets. Drie luuj rake gewóndj, woevan eine ernstig. De verdachte is opgepak.[3]
28 jannewarie
  • Zuud-Europa: De Sjpaanse pelissie pak 'ne 28-jäörige Sjpaans-Marokkaanse man op dae meugelik 'ne aansjlaag wool plege op 't sjtrand van Benidorm.
27 jannewarie
  • Midde-Oeste: Bie 'ne aansjlaag op 'n synagoog in Oes-Jeruzalem valle zeve doeje en drie gewónje. De sjötter, 'ne 21-jäörige Palestien, waert doedgesjote in e vuurgevech mit de pelisse.[4]
26 jannewarie
  • Midde-Oeste: Bie gevechte tösje 't Israelische leger en Palestiense militante in Jenin oppe Westelike Jordaanoever valle 9 doeje. Ónger de doeje zint zeve militante en 'n vrouw.[5]
25 jannewarie
  • Zuud-Europa: In 'n kèrk en 'n kapel inne Zuud-Sjpaanse sjtad Algericas (Andalusië) waere luuj aangevalle door 'ne man mit 'ne machete. Daobie valle einen doeje en veer gewónje. De man is opgepak en de pelissie geit oet van e terroristisch motief.[6]
  • Duutsjlandj: Bie e sjtaekincident in e treintoesjtel hauverwaeges Kiel en Hamburg zint twie doeje en zeve gewónje gevalle. Me geit neet oet van e terroristisch motief.[7]
  • Noord-Amerika, Oes-Europa: De VS gaon 31 zjwaor gevechstanks van 't type M1 Abrams levere aan Oekraïne.
  • Oceanië, politiek: Chris Hipkins volg Jacinda Ardern op es premier van Nuuj-Zielandj.
24 jannewarie
  • Duutsjlandj, Oes-Europa: Duutsjlandj geit veerteen Leopard 2-tanks levere aan Oekraïne. Ouch anger lenj, woe-ónger Pole, kriege toesjtömming óm dit type tank ane Oekraïense sjtriedkrachte te gaeve.[8]
23 jannewarie
  • Noord-Amerika: Bie twie sjeetpartieje inne sjtad Half Moon Bay, kórtbie San Francisco (Californië), valle zeve doeje. De sjötter woort opgepak.
22 jannewarie
  • Noord-Amerika: Bie 'n sjeetpartie tiedes de vering van 't Sjinees Nuujjaor in Monterey Park, kórtbie Los Angeles (Californië), valle teen doeje en teen gewónje. De sjötter haet zichzelf doedgemaak.
21 jannerwarie
  • Nederlandj: 'ne Sjötter äöpent 't vuur op 66-jäörige vrouw en häör 38-jäörige dochter in e winkelcentrum in Zwijndrecht. De 66-jäörige vrouw kump óm 't laeve, häör dochter ligk zjwaorgewóndj in 't krankehoes.[9]
20 jannewarie
  • Weitesjap: De Amerikaanse meziekpsychologe Sandra Trehub sjtörf op 84-jäörige laeftied.[10]
19 jannewarie
17 jannewarie
  • Nederlands Limbörg: In Den Bosch begintj de zaak taege Peter S. oet Bieëgdje en Nancy D. oet Hèrkebósj, die verdach waere van sadistisch kènjermisbroek.[12]
  • Nederlandj: In Arkel, kórtbie Gorinchem, waert 'ne 37-jäörige man opgepak. Hae zouw tösje 2015 en 2018 'n leidinggaevende rol höbbe gesjpeeld bie terreurbeweging IS in Syrië.[13]
  • Frankriek: De Franse zöster André, de auwdste minsj op de waereld, sjtörf op 118-jäörige laeftied.[14]
16 jannewarie
15 jannewarie
  • Zuud-Azië: Bie e óngelök mit e vleegmesjieng in Nepal kómme alle 72 inzittende óm 't laeve.
  • Afrika: Bie 'ne aansjlaag mit e geïmproviseerd explosief in 'n kerk in Congo valle 10 doeje en 39 gewónje.[17]
  • Kóns en cultuur: De Nederlandsen acteur Jan Krol, bekèndj van Bartje, sjtörf op 60-jäörige laeftied.[18]
14 jannewarie
  • Oes-Europa: Bie 'ne Róssische raketaanval op Dnipro in de Oekraïne valle 40 doeje en 75 gewónje. Teentalle luuj waere nog vermis.[19]
  • Midde-Oeste: De Brits-Iraanse politicus Alireza Akbari weurt geëxecuteerd op aanklach van sjpionaasj.[20](sterfdaag ónbekandj)
  • Sjport: De Nederlandse fietsrenner Lieuwe Westra sjtörf op 40-jäörige laeftied, dènkelik door zelfmaord.[21][22]
10 jannewarie
8 jannewarie
  • Zuud-Amerika: Aanhengers van ex-presidentj Jair Bolsonaro besjtörme 't parlemèntsgebouw in Brasília. De besjtörming is dujelik geïnspireerd door de besjtörming van 't Amerikaans Capitool in 2021.[26]
6 jannewarie
  • Kóns en cultuur: D'n Italiaanse voetballer Gianluca Vialli sjtörf op 58-jäörige laeftied aan alvleisklierkanker.[27]
4 jannewarie
  • Kóns en cultuur: De Britse sjriefster Fay Weldon sjtörf op 91-jäörige laeftied.[28]
3 jannewarie
  • Vereinigde Sjtaote, Politiek: Veur 't iers in hóngerd jaor sjtake de sjtumme bie de verkezing veur de sjpraeker van 't Hoes van Aafgevaerdigde. Door de verdeildheid binne de Rippeblikeinse Partie, die 'n minimaal miejerheid haet, is dit noe ins gein formaliteit. Oetènjelik weurt Kevin McCarthy op 6 jannewarie nao vieftien sjtumrunje gekoze.[29]
2 jannewarie
  • Oes-Europa: Bie 'nen Oekraïensen aanval op 'n tiedelike Róssische basis in Makiivka inne regio Donetsk zint zeker 63, mer dinkelik hónderde militaire óm 't laeve gekómme.[30]
1 jannewarie
sónger datum (dieëtsember)
  • Natuur & milieu, Noord-Amerika, 21-26 december 2022: 'n frontaal depressie veroerzaak sjniesjtorme en extreem lieg temperature (bis -45°C) euver e groet deil van Canada en de VS.
  • Zuud-Amerika, 7 december-huuj: fel proteste in Peru nao de aafzetting vanne linkse presidentj Castillo.
  • Oes-Azië, 26 november-5 december: fel proteste in Sjina taege 't sjtreng coronabeleid en 't kommunistisch rezjiem van prizzedent Xi Jinping.
  • Oes-Europa, 10 oktober-huuj: Groetsjalige raket- en droneaanvalle op börgerdoele en enerzjiefaciliteite in de Oekraïne.
  • Midde-Oeste, 16 september-huuj: Massaal proteste in Iran taege de zedepelitie en 't relizjieus rezjiem nao d'n doed van Mahsa Amini.
31 december
30 december
  • Nederlands Limbörg: Bie e verkiersóngelök in Bree bie Venlo rake mierder luuj gewóndj.[34]
29 december
  • Sjport: De Braziliaanse voetballer Pelé, algemein gezeen es eine van de bèste voetballers oets, sjtörf op 82-jäörige laeftied aan dermkanker.[35]
  • Kóns en cultuur: De Britse mode-óntwerpster Vivienne Westwood sjtörf op 81-jäörige laeftied.[36]
  • Kóns en cultuur: De Nederlandse zengeres Margriet Eshuis, veural bekèndj van de band Lucifer, sjtörf op 70-jäörige laeftied.[37]
  • Zuudoes-Azië: Bie 'ne groete brandj in e hotel inne Cambodjaanse sjtad Poipot valle zeker 25 doeje.
28 december
  • Nederlands Limbörg: Bie 'n treinóngelök in Tiender in de gemeinte Haors is 'ne man van 57 um 't laeve gekómme. 't Slachoffer kump oet Luuene.[38] (Houfartikel)
24 december
23 december
20 december
  • Nederlands Limbörg: Bie 'n sjeetpartie in e hoes in Broensem valle twieë doeje en twieë gewónje. De sjlachoffesj zint e maedje van 14 en 'ne maan van 39.[41]
  • Nederlands Limbörg: Bie 'n sjtaekpartie in Geverik kórtbie Baek kump 'ne man óm 't laeve.[42]
18 december
17 december
  • Kóns en cultuur: In De Standaard versjient veur de lèste kier 'ne sjtriep van Suske en Wiske. Veur dees gezèt is de sjtrip in 1945 oersjprunkelik bedach.[45]
  • Kóns en cultuur: De Nederlandse rockbandj De Dijk gief zie lèste konzaer.[46]
16 december
  • Frankriek: Bie 'ne brandj in e flatgeboew in 'n veursjtad van Lyon valle teen doeje, ónger waem vief kinger.[47]
  • Nederlandj: Aad-NSB'er Jacob Luitjens, baeter bekindj es de sjrik van Roden, sjtörf op 103-jäörige laeftied.[48]
  • Nederlands Limbörg, economie, politiek: 't provinciebesjtuur van Limbörg sjtömp veur 't aophaje van vleegveld Aoke-Mesjtreech.[49]
14 december
  • Economie, Nederlands Limburg: De supermerretkaete Jan Linders maak bekèndj es franchisebedrief veur Albert Heijn te gaon wirke. De Jan Linders-winkelformuul zal hiedoor taege èndj 2023 verdwiene.[50]
  • Nederlandj: Jacob Luitjens, kreegsmisdaodiger en veur zoewied bekèndj de lèste nog laevende NSB'er, sjtörf op 103-jäörige laeftied.[51]
13 december
  • Duutsjland, Oesteriek en Zjwitserland: De Duutsje pelissie deit invalle bie de radikaal klimaatbewaeging Letzte Generation. Elf luuj waere opgepak en bie de hoeszeukinge waere posters, computers en tillefoons in besjlaag genómme.[52]
  • Natuur en milieu, Afrika: Bie euversjtruiminge inne Congolees huidsjtad Kinshasa valle teentalle doeje en gewónje.
  • Kóns en cultuur, Noord-Amerika: D'n Amerikaanse componis Angelo Badalamenti sjtörf op 85-jäörige laeftied.
  • Politiek, Zuudoes-Europa: Bosnië-Herzegovina waert kandidaat-lid vanne EU.
  • Kóns en cultuur: De Nederlandsen tillevisiemaeker Han Peekel sjtörf op 75-jäörige laeftied.[53]
7 december
  • Zuud-Amerika: In Peru weurt presidentj Castillo aafgezat.
  • Duutsjland, Oesteriek en Zjwitserland: Duutsje autoriteite pakke 25 luuj op die ónger mie van plaan waore d'n Duutsje Rieksdaag te besjtörme. De luuj zint sympathisante vanne Reichsbürgerbewaeging.[54] (Houfartikel)
6 december
5 december
  • Oes-Europa: op twie militair vleegvelder kórtbie de Róssische sjtad Rjazan en inne regio Saratov vènje explosies plaats. Bie de explosies vele drie doeje en mierder gewónje. Volges ónaafhankelike Róssische media woorte daobie ouch inkel bómmewerpers besjadig.[56]
Hanjelingen en brón


Rifferensies

[brón bewèrke]
  1. De Gelderlander - Twee doden, verwoeste huizen en veel boosheid: dit is wat we tot nu toe weten over de megabrand in Arnhem
  2. NOS- Pakistan ontzet over zware aanslag op moskee in zwaarbeveiligde zone
  3. [hhttps://www.vrt.be/vrtnws/nl/2023/01/30/incident-schuman-brussel/ VRT - Brussels metrostation Schuman afgesloten na mesaanval: drie gewonden, verdachte opgepakt]
  4. NOS - Zeker zeven doden bij aanslag synagoge in Jeruzalem
  5. AP News- Israel, Gaza fighters trade fire after deadly West Bank raid
  6. De Limbörger - Een dode en vier gewonden door man met zwaard in Zuid-Spaanse kerken
  7. Tagesschau - Zwei Tote bei Messerattacke in Zug
  8. Tagesschau - Deutschland liefert 14 "Leopard"-Panzer an Ukraine
  9. Politie - Politie Zwijndrecht zoekt voortvluchtige Minh Nghia Vuong
  10. New York Times - Sandra Trehub, Pioneer in the Psychology of Music, Dies at 84
  11. Nu.nl - Singer-songwriter David Crosby op 81-jarige leeftijd overleden
  12. 1Limburg - Hoe kon oppasstel twee jaar lang kinderen misbruiken?
  13. RTL Nieuws - Vermoedelijke IS-veiligheidschef opgepakt in Arkel, verdacht van oorlogsmisdaden
  14. Nu.nl - Franse zuster André sterft op 118-jarige leeftijd als oudste persoon ter wereld
  15. NOS.nl - Siciliaanse maffiabaas Matteo Messina Denaro na 30 jaar opgepakt
  16. De Standaard - Filmicoon en sekssymbool Gina Lollobrigida (95) overleden
  17. Vrt.be - Minstens 10 doden en 39 gewonden bij bomaanslag op kerk in Congo
  18. RTV Drenthe - Bartje-acteur Jan Krol (60) overleden
  19. Ukrainska Pravda - Attack on Dnipro: death toll rises to 40 people
  20. BBC News - Alireza Akbari: Iran executes British-Iranian dual national
  21. Nu.nl - Oud-profwielrenner Lieuwe Westra op veertigjarige leeftijd overleden
  22. NOS.nl - Oud-wielrenner Westra (40) overleden
  23. Nu.nl - Laatste Griekse koning Constantijn II overleden op 82-jarige leeftijd
  24. [Nu.nl - https://www.nu.nl/muziek/6246612/rockgitarist-jeff-beck-78-overleden.html]
  25. Acistampa - E' morto a 81 anni il Cardinale George Pell
  26. NOS.nl - Aanhangers Bolsonaro bestormen parlement in Brasilia
  27. NOS.nl - Italiaanse voetballegende Vialli (58) overleden: 'Ciao Luca'
  28. NOS.nl - Britse feministische schrijfster Fay Weldon (91) overleden
  29. CNN.com - The latest on the new Congress and House speaker vote
  30. CNN - Ukraine claims hundreds of Russian troops killed in strike; Moscow says 63 died
  31. NOS.nl - Drummer Fred White (67) van Earth, Wind & Fire overleden
  32. Nu.nl - Paus emeritus Benedictus XVI overleden op 95-jarige leeftijd
  33. NOS.nl - Zangeres Anita van de Pointer Sisters overleden
  34. 1limburg - Meerdere gewonden bij ongeval Maasbree
  35. O Globo - Morre o Rei Pelé aos 82 anos
  36. BBC News - Dame Vivienne Westwood - the godmother of punk
  37. Nu.nl - House For Sale-zangeres Margriet Eshuijs (70) overleden
  38. De Limburger - Slachtoffer spoorongeluk Tienray is man (57) uit Leunen, berging trein duurt nog de hele dag
  39. Nu.nl - Voormalig Giro d'Italia-winnaar Adorni op 85-jarige leeftijd overleden
  40. Nu.nl - Zanger Maxi Jazz (65) van dancegroep Faithless overleden
  41. 1limburg.nl - Schietpartij Brunssum: meisje (14) en man (39) komen om
  42. 1limburg.nl - Man overleden bij steekincident: verdachte opgepakt
  43. Live-oetzenjing NPO 1
  44. De Standaard - Bevlogen componist die muziek ademde
  45. De Standaard - Einde zonder knipoog
  46. NOS.nl - De Dijk speelt laatste concert in uitverkocht Paradiso
  47. NOS - Brand in voorstad Lyon: tien doden, onder wie vijf kinderen
  48. Dagblad van het Noorden - Oud-NSB'er Jacob Luitjens overleden. 'De Schrik van Roden' werd 103 jaar
  49. De Limbörger - Ruim baan voor MAA na besluit Staten, maar discussie blijft
  50. Nu.nl - Albert Heijn slaat slag bij Limburgse supermarktketen Jan Linders
  51. Nu.nl - Laatst bekende oud-NSB'er Jacob Luitjens op 103-jarige leeftijd overleden
  52. NDR - Razzien gegen "Letzte Generation"-Aktivisten - auch in MV
  53. Nu.nl - Televisiemaker Han Peekel (75) overleden tijdens vakantie op Bali
  54. Der Standard - Reichsbürger planten Putsch in Deutschland
  55. Bokt - Anky meldt overlijden gouden paard Salinero: 'Mijn hart is gebroken'
  56. BNR - Explosies op luchtmachtbases diep in Rusland