Naar inhoud springen

Veurblaad

Van Wikinuujs

Anger Wikimedia projekte in 't Limburgs: Wikipedia, Wiktionair, Wikiquote, Wikibrónne, Wikibeuk

Wikinuujs: Veurblaad - Lètste verangeringe, Willekäörige pazjena, Veur pagina's in, Alle artikele - De Kaffee, Zandjbak, Hölp, Spellingshölp - Nuujseuverzich


Wilkóm oppe Limbörgse Wikinuujs!

Wikinuujs is e Wikimedia-perjèk wo jekerein kósteloes aan mit kan wèrke. 't Idee is det geer es vriewilliger zèlf nuujsberichte plaatsj euver van alles en nog get. Geer mót uch waal haojen aan de regels mit betrèkking tót de brónvermelding. Angers mótte veer eur biedrages spietelik eweghaole. 't Laote staon van gestaole wèrk kan namelik groete, negatieve gevolge veur Wikinuujs höbbe.

Nogmaals van herte wèlkóm óppe Wikinuujs in 't Plat! Efkes kórt wo veer veur staon: vrie (gratis/door ederein te kopiëre mits brónvermelding) nuujs veur ederein. Es doe beveurbeild get te melde höbs euver dien woonplaats of vereiniging den zóws se det hie in principe kwiet kinne, mer weer willen ós veurnamelik richten op ech, belangriek nuujs (dus wie se det ouch op 't journaal zuus). 't Nuujs euver dien vereiniging blief netuurlik ouch wèlkóm!




Mieë weiten of suggesties? Stèl ós 'n vraog in De Kaffee!

Veer hantere veurnamelik de Veldekespelling. Laes hie mieë euver op de spellingspazjena.

Naorichte

[bewirk | brón bewèrke]


Hanjelinge


Duustergekluuerdje Doon Ouch Mit ("Black Lives Matter")
de oetbraak van 't corona- of wuhanvirus
betrach - bewirk - zeuk plaetjes

In 't nuujs

[bewirk | brón bewèrke]
december (sónger datem)
20 december
  • Duutsjlandj, Oesteriek & Zjwitserlandj: in Magdeburg, de huidsjtad van de Duutsje deilsjtaot Sakse-Anhalt, riejt 'nen automobilis in op bezeukers van 'ne keersjmert. Volges de autoriteite valle daobie twie doeje en geuf 't zikker 60 gewónje. D'n automobilis, 'ne 50-jäörige man dae oersjprónkelik oet Saoedi-Arabië kump, is opgepak. E terroristisch motief waert neet oetgesjlaote.[1]
  • Frankriek: ach luuj kriege tösje de ein en zèsteen jaor cel veur betrokkeheid bie de terroristische maord op Samuel Paty in 2020.[2]
  • Midde-Oeste, Vereinigde Sjtaote: Abu Yusif, e kopsjtök van IS, waert doedgemaak bie 'ne Amerikaanse lóchaanval in 't oeste van Syrië.[3]
  • Kóns en cultuur, Nederlands Limburg: i ge centrum va Heële weëd e graaf en 'ne brónsoave oet d'r Romeinse tied gevónge.[4]
18 december
  • Sjport, Belsj: De Belzje fietsrenner Rik Van Looy sjtörf op 90-jäörige laeftied.[5]
17 december
  • Oes-Europa: De Róssische topgeneraal Igor Kirillov en zinne assistent kómme óm 't laeve bie 'ne bómaansjlaag in Moskou, meugelik door 't werk van de Oekraïense veiligheidsdeens SBU.[6]
16 december
15 december
14 december
  • Sjport, Nederlands Limburg: De Nederlands-Limburgse voetbaltraineur Frans Körver sjtörf op 87-jäörige laeftied.[9]
  • Politiek, Oes-Azië: De Zuud-Koreaanse prizzedent Yoon Suk-yeol, dae ierder dizze maond de militaire noedtoesjtand haet oetgeroepe, waert aafgezat door 't parlement.[10]
13 december
  • Politiek, Nederlands Limburg: De Provinciaal Sjtaote van Limburg debattere veur 't iers in 't Limburgs.[11]
12 december
  • Oes-Europa: De Róssische rakètgelierde Michail Sjatski waert doedgemaak bie 'n sjeetpartie kórtbie Moskou, vermoedelik door de Oekraïense geheime deens SBU.[12]
10 december
8 december
  • Midde-Oeste: Israel vèlt vanoet de Golanhuuegde Syrië binne. Wiejer bombardeert 't opsjlaagplaatse versjpreid euver 't landj en de Syrische vloot inne westelike kóssjtad Latakia, óm 't veurkómme dat 't materiaal in henj kump van de rebelle.[14]
  • Midde-Oeste: Vreug in de mörge vlöch de Syrischen dictator Bashar al-Assad nao Róslandj. Hiemit kump nao 61 jaor 'n èndj aan 't rezjiem van de Ba'athpartie.
7 december
  • Nederlandj: zès luuj kómme óm 't laeve bie 'n explosie in e flatgeboew in Den Haag. De pelissie geit oet van e misdrief.[15]
  • Kóns en cultuur, Frankriek: de Notre-Dame in Paries waert officieel heräöpend in 't biezeen van teentalle regeringsleijers en anger prominente, woe-onger premier Schoof. In april 2019 brande e deil van de kathedraal aaf en de restauratie doerde zikker vief jaor.[16]
5 december
  • Belsj Limburg, natuur & milieu: oet óngerzeuk van 't Belsj Agentsjap veur Bösj en Natuur bliek dat 't bösjoppervlak in Belsj Limburg de aafgeloupe vief jaor mit 196 ha is toegenome, óngevier 290 vootbalvelde.[17]
  • Belsj, economie: Waalse boere blokkere de grenseuvergank van de Nederlandse A2 bie Moelinge en Èèsjde en de Belsje A3 bie Wellekete. Ze protestere taege 't Mercosur-handelsverdraag mit lenj in Zuud-Amerika. De boere zint bang veur ónierlike concurrentie.[18]
4 december
  • Frankriek, politiek: De centrumrechse Franse regering vèlt nao 'n motie van wantroewe taege premier Michel Barnier. Barnier kreeg väöl kritiek van zoewaal 't mechtige extreemlinks es 't mechtige extreemrechs blok wie hae 't parlement wilde passere bie e begroetingsveursjtel.[19]
3 december
  • Oes-Azië, politiek: De Zuud-Koreaanse prizzedent Yoon Suk-Yeol kónjig de sjtaot van belègk aaf. De machsgreep is volges um nuuedig veur de Gróndjwet te besjèrme en es besjèrming taege buurlandj Noord-Korea, wat de lètsten tied sjteeds agressiever waert. Zoewaal de regerende conservatief partie es de oppositie zint kritisch euver de besjlissing. Later woort de noodtoesjtand weer ingetrokke.[20]
29 november
  • Vereinig Keuninkriek & Ierlandj, politiek: 't Brits Liegerhoes sjtump in mit de legalisering van euthanasie in Ingelandj en Wales.[21]
  • Belsj Limburg: teentalle personeelsleje van de gemeinte Heuze-Zolder waere tegeliek krank nao 'n biejeinkóms mit lunch.[22]
28 november
27 november
  • Nederlands Limburg, kóns en cultuur: in 't centrum van Heële weëd e Romeins graaf gevónge.[26]
  • Midde-Oeste: Israel en Hezbollah sjlete 'ne waopesjtilsjtand. 't Libanees leger geit same mit de VN de rös handjhave in 't zude van Libanon.[27]
  • Nederlands Limburg: Donny M. weurt veroerdeild tot 25 jaor gevaangenis en tbs mèt dwaangverpleging veur de oontveuring, verkrachting en maord op 't negejaoreg keend Gino.[28]
26 november
23 november
21 november
  • Midde-Oeste: 't Internationaal Sjtraofhof in Den Haag vaerdig arrestatiebevele oet taege d'n Israelische premier Benjamin Netanyahu, veurmalig minister van Defensie Yoav Gallant en Hamas-leijer Mohammed Deif. De drie waere vervolg veur kreegsmisdade: Deif veur de terroristische aanvalle op Israel van 7 oktober 2023 en de bei Israelische politici veur misdade in de Gazasjtroek. Óndutelik is aevel of Deif nog in laeve is. Meugelik is hae ierder dit jaor doedgemaak bie 'nen Israelischen aanval.[30]
20 november
  • Europa algemein, economie: d'n Amerikaansen autofabrikant Ford sjrap 4000 jobs in zien Europese fabrieke, ómdat de verkoup tröklöp. Veural in Duutsjlandj zölle väöl jobs verdwiene.[31]
19 november
  • Nederlandj, economie: De Volksbank, eigenaer van de merke SNS, ASN Bank, RegioBank en BLG Wonen, sjrap 750 jobs en is van plan óm de versjillende bankmerke same te veuge.[32]
  • Sjport: Nederlandj wintj in de Davis Cup mit 2-1 van Sjpanje. Hiemit kump ouch 'n èndj aan de loupbaan van Rafael Nadal, dae jaorelank aan de waereldtop sjtóng.
  • Oes-Azië, politiek: in Hongkong waere 47 veuraansjtaonde democratischgezinde activiste veroerdeild tot jaorelang gevangenissjtraove. De activiste woorte in 2021 opgepak, ómdat ze betrokke zouwe zeen gewaes bie ónofficieel veurverkezinge veur de oppositie en daomit de controversieel Nationaal Veiligheidswet van de Communistische Partie van China zouwe höbbe euvertraeje.[33]
18 november
  • Noord-Europa, natuur & milieu, politiek: Denemarke geit belasting höffe op CO2-oetsjtoot van vie. De maotregel is e óngerdeil van e akkoord wat is gesjlote tösje natuur- en landjboeworganisaties. In dat akkoord sjteit wiejer dat 15% van de landjboewgróndj ómgezat waert in bösj.[34]
  • Belsj, Nederlands Limburg: de Belsje en Nederlandse pelitie hawwe 'n zeukactie in de Vesder in Verviers in verband met de Tefaf-zjuwielerouf in Mestreech op 28 juni 2022. De zeukactie heet gein rizzeltate opgelieverd.[35]
  • Kóns en cultuur: De Franse componis van leechte meziek Charles Dumont, ónger mie bekèndj es de vaste componis van Édith Piaf, sjtörf op 95-jäörige laeftied.[36]
17 november
15 november
  • Belsj Limburg: In Peer begintj 'nen illegale rave op 't terrein van de failliete meubelhandel Heylen.[40]
13 november
  • Nederlandj, economie: winkelkete Blokker geit failliet. De 400 winkels blieve veurluipig nog waal aope óm e deil van de sjulde in te losse.[41]
12 november
  • Nederlandj, economie, natuur & milieu: 't Gerechshof in Den Haag oerdeilt dat olieconcern Shell zelf moog bepale wie 't ziene CO2-oetsjtoet geit vermènjere. Daomit waert e ierder vonnis oet 2021 vernetig, woe-in de rechter zjuus oerdeilde dat 't bedrief d'n oetsjtoet taege 2030 mit 45% mós vermènjere ten opzichte van 't niveau van 2019.[42]
  • Weitesjap: Mit hölp van satellietbeelder weurt de historische sjtad al-Qadissiyah in 't hujig Irak heróntdèk.[43]
11 november
  • Kóns en cultuur: D'n Duutsj-Britse sjilder Frank Auerbach sjtörf op 93-jäörige laeftied.[44]
8 november
  • Nederlandj, economie: E-bikefabrikant Stella geit failliet. Winkels en servicepunte blieve gesjlote en alle 440 werknömmers zint op de huuegde gebrach van 't faillissement.[45]
7 november
  • Nederlandj: in 't centrum van Amsterdam waere supporters van de Israelische vootbalclub Maccabi Tel Aviv aangevalle door pro-Palestiense betogers. Ierder dae aovend waor 't al ónröstig. In totaal waere 62 luuj tiedes de relle opgepak. Mierder Maccabi-fans rake gewóndj.[46]
6 november
5 november
  • Naord-Amerika, politiek: De rippeblikeinse kandidaat Donald Trump wintj de Amerikaanse presidentjsverkezinge van ziene democratische rivaal Kamala Harris.[48]
  • Nederlandj, economie: 't Brits olieconcern BP maak bekindj dat 't al zien 335 tankstations in Nederlandj wilt verkoupe. De kuiper nump óngevier doezend werknömmers euver.[49]
  • Midde-Oeste, politiek: De Israelische premier Benjamin Netanyahu vervingk minister Yoav Gallant van Defensie. Israël Katz van Boetelandse Zake waert beneump tot de nuje minister van Defensie.[50]
4 november
  • Frankriek: in Paries begintj 't proces taege ach luuj die verdach waere van betrokkeheid bie de moord op Samuel Paty in 2020.[51]
  • Kóns en cultuur: E pospunknómmer wat saer jaore bekèndjsjtóng es "'t mies mysterieus leedsje op 't Internèt" weurt geïdentificeerd as "Subways of your mind" van d'n Duutsje band FEX; 'n identificatie die de bandleje einen daag later bevestige.[52]
3 november
  • Kóns en cultuur: D'n Amerikaanse popmuzikantj en producentj Quincy Jones sjtörf op 91-jäörige laeftied aan alvleisklierkanker.[53][54]
2 november
  • Zuud-Amerika, economie, natuur & milieu: op 'ne VN-top in Calí, Colombia, waert besjlote dat inheimse volker ouch 'n permanente vertaegewoordiging kriege. Wiejer waere aafsjpraoke gemaak euver 't gebroek van DNA van plante. Mit e fonds veur bedrieve waere de opbringste van genetische data oet de natuur ierliker herverdeild, ónger mie ónger de inheimse volkere.[55]
  • Zuud-Amerika, politiek: 'ne Gewapende groep giezelt 200 militaire inne Boliviaanse regio Cochabamba en haje drie poste bezat. De giezeling is hoegswaarsjienlik 't gevolg van e politiek conflik binne de regerende socialistische MAS-partie tösje de hujige prizzedent Luis Arce en de veurmalige prizzedent Evo Morales.[56]
  • Midde-Oeste: de Israelische marine óntveurt e hoeggeplaats lid van terreurbeweging hezbollah in de noordelike Libanese kössjtad Batroun.[57]
1 november
  • Zuudoes-Europa: inne Servische sjtad Novi Sad sjtort e deil van 't daak van 'n treinsjtasie in. Hiebie valle 14 doeje en dertig gewónje.[58]
Hanjelingen en brón


Rifferensies

[bewirk | brón bewèrke]
  1. ↑ Tagesschau - Weihnachtsmarkt in Magdeburg: Zwei Tote und viele Verletzte bei Anschlag
  2. ↑ NOS - Celstraffen voor acht betrokkenen bij onthoofding Franse leraar Samuel Paty
  3. ↑ Sky News - US says it has killed Islamic State leader Abu Yusif in Syria airstrike
  4. ↑ L1 - Romeinse bronsoven en tweede graf ontdekt onder Raadhuisplein in Heerlen
  5. ↑ De Standaard - Portret van wielericoon Rik Van Looy, de op een na beste Belgische renner ooit
  6. ↑ Volkskrant - Hoge Russische generaal gedood bij bomaanslag in Moskou
  7. ↑ HBVL - Lichaam uit kanaal gehaald aan Scheepvaartkaai: politie onderzoekt zaak
  8. ↑ NOS - Doden door orkaan Chido op Comoren: 'Eiland Mayotte lijkt verwoest'
  9. ↑ Nu.nl - Oud-trainer Frans Körver (87), die met recordaantal clubs promoveerde, overleden
  10. ↑ RTL Nieuws- Zuid-Koreaanse president Yoon afgezet door parlement
  11. ↑ Nu.nl - Limburgse politiek vergadert voor het eerst in eigen streektaal
  12. ↑ NOS - 'Russische raketgeleerde doodgeschoten buiten Moskou'
  13. ↑ Nu.nl - 'Meesterverteller' Maarten 't Hart krijgt P.C. Hooft-prijs: 'Laat niemand onberoerd'
  14. ↑ New York Times - Israel Strikes Military Assets Across Syria to Keep Them Out of Rebel Hands
  15. ↑ Nu.nl - Drie mannen opgepakt voor betrokkenheid bij verwoestende explosie Den Haag
  16. ↑ NOS - Met drie kloppen op de deur is de Notre-Dame in Parijs officieel heropend
  17. ↑ HBVL - Geen bosverlies in Limburg, er kwamen de afgelopen vijf jaar zelfs 290 voetbalvelden bos bij
  18. ↑ HBVL - Boze Waalse boeren blokkeren snelwegen bij Eijsden en Welkenraedt: forse files op donderdagochtend
  19. ↑ NOS - Frankrijk dieper in politieke crisis: parlement stemt kabinet weg
  20. ↑ AP News - South Korean parliament votes to defy president by lifting his declaration of martial law
  21. ↑ The Guardian - MPs back landmark bill to legalise assisted dying in England and Wales
  22. ↑ Heusden-zolder.eu - Ruim 60 gemeentepersoneelsleden ziek na brainstorm
  23. ↑ Nu.nl - Australië verbiedt als eerste land ter wereld sociale media voor jongeren
  24. ↑ NOS - Geweld laait op in Noord-Syrië: zware gevechten tussen rebellen en leger
  25. ↑ De Standaard - Live politiek | Roeland Raes (Vlaams Belang), ooit veroordeeld voor negationisme, overleden
  26. ↑ L1 - Tweeduizend jaar oud graf onder Raadhuisplein in Heerlen
  27. ↑ BNR - Wapenstilstand Israël en Hezbollah, ‘Over duur nog onduidelijkheid’
  28. ↑ Nu.nl - Donny M. krijgt 25 jaar cel en tbs voor ontvoering, misbruik en vermoorden Gino (9)
  29. ↑ HLN - Wilde kat voor het eerst gespot in natuurgebied Altenbroek in Voeren
  30. ↑ Nu.nl - Arrestatiebevelen Strafhof tegen premier Netanyahu, oud-minister Gallant en Hamas-leider
  31. ↑ NU.nl - Ford schrapt nog eens duizenden banen in Europese autofabrieken
  32. ↑ NOS - Volksbank reorganiseert en schrapt 750 banen
  33. ↑ The Guardian - HK47: dozens of pro-democracy activists jailed in Hong Kong’s largest national security trial
  34. ↑ NOS - Landbouwakkoord in Denemarken: 15 procent van de landbouwgrond wordt bos
  35. ↑ De Limburger - Urenlange zoekactie Tefaf-juwelenroof in Belgische rivier levert geen resultaat op
  36. ↑ Nu.nl - Charles Dumont, die veel liedjes schreef voor Édith Piaf, overleden
  37. ↑ BBC - Hezbollah media chief killed in Israeli strike in Beirut
  38. ↑ New York Times - Biden Allows Ukraine to Strike Russia With Long-Range U.S. Missiles
  39. ↑ Defence Industry.eu - France and Britain greenlight use of Storm Shadow missiles by Ukraine against Russia
  40. ↑ De Standaard - Duizend feestvierders aanwezig op illegale rave in Peer, vijf mensen gearresteerd en twee naar het ziekenhuis gebracht
  41. ↑ NOS - Blokker failliet verklaard, winkels blijven voorlopig open
  42. ↑ NOS - Milieudefensie aangeslagen na verlies klimaatzaak, uitspraak biedt wel aanknopingspunten
  43. ↑ Anitquity - Locating al-Qadisiyyah: mapping Iraq's most famous early Islamic conquest site
  44. ↑ Nu.nl - Brits-Duitse schilder Frank Auerbach (93) overleden
  45. ↑ NOS - E-bikefabrikant Stella nu officieel failliet
  46. ↑ AD - Femke Halsema: ‘Op Telegram werd opgeroepen tot Jodenjacht, dat is een schande’
  47. ↑ Tagesschau - liveblog: Bruch der Ampelkoalition ++ FDP zieht alle Minister aus Regierung zurück ++
  48. ↑ New York Times - Presidential Election Results
  49. ↑ Nu.nl - Oliebedrijf BP verkoopt alle Nederlandse tankstations
  50. ↑ NOS - Netanyahu ontslaat minister Gallant op moment dat Israël op meerdere fronten actief is
  51. ↑ VRT - Proces over moord op Franse leraar Samuel Paty van start: 8 verdachten staan terecht voor terrorisme
  52. ↑ Rolling Stone - One of the Internet’s Biggest Musical Mysteries Has Likely Been Solved
  53. ↑ NOS.nl - Muzikant en producent Quincy Jones (91) overleden
  54. ↑ Nu.nl - Muzikant en producer Quincy Jones overleed aan alvleesklierkanker
  55. ↑ NOS - Inheemse volkeren krijgen permanente vertegenwoordiging bij VN voor natuurbeleid
  56. ↑ NOS - Regering Bolivia: gewapende groep gijzelt meer dan 200 militairen
  57. ↑ The Guardian - Israel abducts alleged Hezbollah official in unprecedented sea raid
  58. ↑ NOS - Veertien doden na instorten dak treinstation Servië
Aafkómstig van "https://li.wikinews.org/w/index.php?title=Veurblaad&oldid=19787"