Naar inhoud springen

Veurblaad

Van Wikinuujs

Anger Wikimedia projekte in 't Limburgs: Wikipedia, Wiktionair, Wikiquote, Wikibrónne, Wikibeuk

Wikinuujs: Veurblaad - Lètste verangeringe, Willekäörige pazjena, Veur pagina's in, Alle artikele - De Kaffee, Zandjbak, Hölp, Spellingshölp - Nuujseuverzich



Wilkóm oppe Limbörgse Wikinuujs!

Wikinuujs is e Wikimedia-perjèk wo jekerein kósteloes aan mit kan wèrke. 't Idee is det geer es vriewilliger zèlf nuujsberichte plaatsj euver van alles en nog get. Geer mót uch waal haojen aan de regels mit betrèkking tót de brónvermelding. Angers mótte veer eur biedrages spietelik eweghaole. 't Laote staon van gestaole wèrk kan namelik groete, negatieve gevolge veur Wikinuujs höbbe.

Nogmaals van herte wèlkóm óppe Wikinuujs in 't Plat! Efkes kórt wo veer veur staon: vrie (gratis/door ederein te kopiëre mits brónvermelding) nuujs veur ederein. Es doe beveurbeild get te melde höbs euver dien woonplaats of vereiniging den zóws se det hie in principe kwiet kinne, mer weer willen ós veurnamelik richten op ech, belangriek nuujs (dus wie se det ouch op 't journaal zuus). 't Nuujs euver dien vereiniging blief netuurlik ouch wèlkóm!




Mieë weiten of suggesties? Stèl ós 'n vraog in De Kaffee!

Veer hantere veurnamelik de Veldekespelling. Laes hie mieë euver op de spellingspazjena.

Naorichte

[bewirk | brón bewèrke]


Hanjelinge


Duustergekluuerdje Doon Ouch Mit ("Black Lives Matter")
de oetbraak van 't corona- of wuhanvirus
betrach - bewirk - zeuk plaetjes

In 't nuujs

[bewirk | brón bewèrke]
sónger datum
  • Economie: handelsoorloge tösje de VS einerzieds en Canada, Mexico, China en de EU angerzieds.[1]
  • Politiek, Noord-Amerika, Oes-Europa: De VS beëindige ein waek lank alle militair hölp aan Oekraïne, woenao Róssische en Noord-Koreaanse troepe e taegeoffensief beginne in de door Oekraïne bezatte regio Koersk en dao kènne oprökke.[2]
  • Midde-Oeste: sektarisch en politiek geweld in 't weste van Syrië tösje de nuuj machhöbbers, Alawiete en loyaliste van 't veurmalig regime van Assad. Meugelik hónderde alawiete waere vermoord door militante van de nuuj conservatief soennitische regering in Damascus. Assad behuurde tot de alawietische minderheid en me is bang dat dees börgers 't sjlachoffer waere van mie wraakakties.[3]
12 miert
  • Politiek, Noord-Amerika: de centrumrechse partie Demokraatit wèntj mit 30% van de sjtumme de Greunlandse verkezinge. Centrumpartie Naleraq kump mit 24,5% op de twiede plaats. Bei partieje wille dat Greunland ónaafhankelik waert van Daenemarke.[4]
  • Oes-Europa: Róssische troepe verovere 't sjtedje Soedzja in de regio Koersk.[5]
11 miert
  • Politiek, Zuudoes-Azië: de Filipiense aad-prizzedent Rodrigo Duterte waert opgepak en euvergebrach nao 't Internationaal Sjtraofhof (ICC) in Den Haag. Hae waert verantwoordelik gehaje veur de moord op 43 persoene tösje 2011 en 2019 tiedes zien campagne taege drugs.[6]
10 miert
  • Natuur en milieu, Vereinig Keuninkriek & Ierlandj: op de Noordzie kórtbie de Ingelse havesjtad Hull boetse e Portugees vrachsjip en 'ne Amerikaanse tanker opein. Eine opvarende waert vermis en is waarsjienlik nimmie in laeve. De anger bemanningsleje waere gered. Es gevolg van de boetsing óntsjteit brandj en daobie kump kerosine vrie.[7]
  • Politiek, Midde-Oeste: de Syrische regering en de Koerdische Syrische Democratische Sjtriedkrachte (SDF), bereike e akkoord. De deal ómvat e sjtaak-'t-vure, integratie van de SDF in 't Syrisch leger en 'n hereiniging mit de res van 't landj.[8]
  • Natuur en milieu, wetensjap: Ocean Census, 't groetste ziebiologieperjek oets, maak de vónds bekèndj van mie es 800 nuuj saorte die in de luip van 'n klein twie jaor zeen óntdèk.[9]
7 miert
  • Oes-Afrika: op 'n veurmalige legerbasis van de Soedanese rebellegroepering RSF ten noorde van Khartoem waere mie es 500 grave gevónje. Wiejer geuf 't sjterke aanwiezinge dat luuj hie systematisch gemarteld woorte.[10]
6 miert
  • Kóns en cultuur, Nederlandj: bie 'ne groete brandj in 't centrum van Arnhem waere versjillende historische pande verwoes. Geine raak gewóndj.[11]
4 miert
  • Economie, Noord-Amerika, Oes-Azië: in de VS gaon inveurhöffinge in op sjpulle oet Mexico en Canada. Bedriever die sjpulle oet dees lenj importere mótte 25% ómzetbelasting betale. Wiejer waere de höffinge veur sjpul oet Sjina nog eins verhoeg mit 10%, woemit 't percentage veur dees produkte oetkump op 20%.[12]
  • Politiek, economie, Europa algemein: veurzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen prizzenteert e plan woemit Europa zich kent herbewapene. In totaal geit 't óm 800 miljoen euro. Hiemit kenne EU-lenj 1,5 procent van 't bbp mie oetgaeve aan defensie es dat ze noe doon (650 miljoen euro) en mit de res kenne lidsjtate zich door middel van lieninge wapes koupe.[13]
3 miert
  • Politiek, Noord-Amerika, Oes-Europa: de VS pauzere alle militair hölp aan Oekraïne.[14]
2 miert
  • Kóns en cultuur, Nederlandj: De Nederlandse presentatries Dieuwertje Blok sjtörf op 67-jäörige laeftied aan de kanker.[15]
1 miert
  • Midde-Oeste: de PKK kónjig, nao decennia van gevechte mit 't Törkse leger, e sjtaak-'t vure aaf. De militante woorte ierder door häör leijer Öcalan opgeroepe óm de wapes naer te lègke en de PKK te óntbinje.[16]
  • Kóns en cultuur: De Amerikaanse soulzengeres Angie Stone kump op 63-jäörige laeftied óm bie 'n auto-óngelök.[17]

fibberwarie

[brón bewèrke]
27 fibberwarie
  • Politiek, Duutsjlandj, Oesteriek & Zjwitserlandj: in Oesteriek sjlete de conservatieve ÖVP, de sociaaldemocratische SPÖ en 't liberaal NEOS e regeerakkoord. De rechsradicaal FPÖ, die de groetste waor bie de verkezinge veurig jaor september, deit neet mit.[18]
  • Sjport, Oes-Europa: De Róssische sjaker Boris Spasski sjtörf op 88-jäörige laeftied.[19]
26 fibberwarie
25 fibberwarie
  • Economie, politiek, Oes-Europa, Noord-Amerika: Oekraïne en de VS sjlete 'ne deal euver gróndjsjtoffe. Oekraïne zouw es taegeprestatie veiligheidsgaranties kriege vanne VS. Väöl details van dae deal zin evvel nog óndutelik.[22]
  • Economie, politiek, Vereinig Keuninkriek & Ierlandj: Premier Starmer maak bekindj dat 't Vereinig Keuninkriek fors mie geit investere in defensie. Per 2027 zal 't 2,5 procent van 't bbp zeen (in plaats van 2,3 procent noe) en op langere termien 3 procent. Óm de verhoeging te betale waert bezunig op óntwikkelingshölp. De letste kier dat 't budget zoe hoeg loog, waor tiedes de Kajen Oorlog.[23]
23 fibberwarie
  • Politiek, Duutsjlandj, Oesteriek & Zjwitserlandj: In Duutsjlandj weurt gesjtump veur de Bóndjsdag. Winner waert de CDU/CSU, dewiel ouch de extreemrechse AfD en de socialistische Linke henjig winne. De SPD, Grüne en FDP, de partieje die in de veurige coalitie zote, verleze väöl sjtömme. De nuuj linksconservatieve partie BSW blief net ónger de keesdörpel van 5%.[24]
  • Politiek, Nederlandj: De Nederlandse politicus Hans van den Broek (CDA) sjtörf op 88-jäörige laeftied.[25]
19 fibberwarie
  • Wetensjap, kóns en cultuur, Noord-Afrika: Egyptologe make de vónds bekèndj van 't graaf van farao Toetmoses II.[26]
  • Kóns en cultuur, Wes-Afrika: De Malinese fimmaeker Souleymane Cissé sjtörf op 84-jäörige laeftied.[27]
  • Nederlandj, Politiek: De Nederlandse politicus Frits Korthals Altes (VVD) sjtörf op 93-jäörige laeftied.[28]
17 fibberwarie
  • Nederlandj, politiek: Frits Bolkestein, aad-partieleijer en fractieleijer vanne VVD, sjtörf op 91-jäörige laeftied.[29]
15 fibberwarie
  • Duutsjlandj, Oesteriek & Zjwitserlandj: bie 'n sjtaekpartie in Villach, Oesteriek, kump eine persoen óm 't laeve. Vief anger luuj rake gewóndj. Me geit oet van e islamistisch terroristisch misdrief.[30]
13 fibberwarie
  • Duutsjlandj, Oesteriek & Zjwitserlandj: in München riejt 'nen automobilis in op 'ne groep demonstrante. Daobie rake 25 luuj gewóndj en twie kómme óm 't laeve. E islamistisch terroristisch motief waert neet oetgesjlote.[31]
11 fibberwarie
  • Zuud-Europa: de Italiaanse pelissie deit invalle inne Siciliaanse huidsjtad Palermo, mit es doel de opboew van de maffia inne regio taege te gaon. Hiebie waere 181 luuj opgepak.[32]
10 fibberwarie
  • Kóns en cultuur: De Nederlandse zenger en prizzentator Ron Brandsteder sjtörf op 74-jäörige laeftied.[33]
9 fibberwarie
7 fibberwarie
4 fibberwarie
  • Noord-Europa: elf luuj kómme óm 't laeve bie 'n sjeetpartie inne Zjwaedse sjtad Örebro.[36]
  • Zuud-Europa: Karim Al-Husseini, bekindj filantroop en sjpiritueel leider van de ismaïliete, 'n subsjtruiming van 't sjiisme, sjtörf op 88-jäörige laeftied.[37]
2 fibberwarie
Hanjelingen en brón


Rifferensies

[bewirk | brón bewèrke]
  1. AP News - Trump has begun another trade war. Here’s a timeline of how we got here
  2. Reuters - Ukraine set to lose Kursk pocket, its foothold inside Russia
  3. France 24 - More than 300 Alawite civilians killed by Syria security forces, allies since Thursday, monitor says
  4. Nu.nl - Oppositiepartij Groenland wint verkiezingen, regering verliest meerderheid
  5. Reuters - Ukraine set to lose Kursk pocket, its foothold inside Russia
  6. BBC - Philippines ex-leader Duterte on plane to The Hague after arrest
  7. BBC - North Sea tanker collision - what we know so far
  8. NOS - Syrische regering breidt macht uit dankzij deal met Koerden
  9. Ocean Census - PRESS RELEASE: The Ocean Census Discovers Over 800 New Marine Species
  10. The Guardian - Evidence of torture found as detention centre and mass grave discovered outside Khartoum
  11. NOS - Grote brand treft Arnhem in het hart: 'We zijn zuinig op wat we nog hebben'
  12. Reuters - Trump triggers trade war, price hikes with tariffs on Canada, China and Mexico
  13. Frankfurter Allgemeine - Ein Plan zur Wiederbewaffnung Europas
  14. NOS - pauzeren
  15. Nu.nl - Presentatrice en actrice Dieuwertje Blok (67) overleden
  16. NOS - PKK kondigt staakt-het-vuren aan na oproep gevangen leider Öcalan
  17. NOS.nl - Soulzangeres Angie Stone (63) overleden bij auto-ongeluk na optreden
  18. ORF - ÖVP, SPÖ und NEOS: Koalition präsentiert Regierungsprogramm
  19. NOS.nl - Russische schaaklegende Boris Spasski (88), die verloor van Bobby Fischer, overleden
  20. Nu.nl - Legendarische Hollywoodacteur Hackman lag mogelijk al week dood in woning
  21. Nu.nl - Buffy- en Gossip Girl-actrice Michelle Trachtenberg (39) overleden
  22. BBC - Ukraine PM says minerals deal agreed with US
  23. CNN - Britain ramps up defense spending and cuts foreign aid, ahead of PM Starmer’s crucial meeting with Trump
  24. ZDF - Bundestagswahl 2025: So fällt das vorläufige Ergebnis aus
  25. NOS.nl - Oud-minister en CDA-prominent Hans van den Broek (88) overleden
  26. BBC News - First pharaoh's tomb found in Egypt since Tutankhamun's
  27. NOS.nl - Bekroonde Malinese filmmaker Souleymane Cissé op 84-jarige overleden
  28. NOS.nl - Oud-VVD-minister Frits Korthals Altes (93) overleden
  29. Nu.nl - Oud-VVD-leider Frits Bolkestein (91) overleden
  30. Kaernten.orf.at - Nach dem Terroranschlag: Villach trauert
  31. Tageszeitung - Auto-Anschlag in München: Tatverdächtiger in U-Haft – Scholz gedenkt Verletzten am Samstag vor Ort
  32. Nu.nl - Italiaanse politie arresteert 181 mensen op Sicilië in strijd tegen maffia
  33. NOS.nl - Presentator en quizmaster Ron Brandsteder (74) overleden
  34. Nu.nl - Estland, Letland en Litouwen succesvol aangesloten op Europees stroomnet
  35. Institute for the Study of War - Russian Offensive Campaign Assessment, February 7, 2025
  36. BBC - Police say around 10 people killed in Sweden school campus shooting
  37. Der Spiegel - Karim Aga Khan IV. ist tot
  38. NOS.nl - Architect Carlos 'Carel' Weeber overleden