Sjabloon:In 't nuujs/02-2024

Veurblaad - Lètste verangeringe, Willekäörige pazjena, Veur pagina's in, Alle artikele - De Kaffee, Zandjbak, Hölp, Spellingshölp - Nuujseuverzich

---

• Midde-Oeste, 19 fibberwarie-huuj: Frankriek, Duutsjlandj, Griekelandj en Italië vorme 'n Europees coalitie veur handelssjeper oppe Roej Zie bie Jeme te besjerme (Operation Aspides). Angers es de Brits-Amerikaanse operatie (Operation Prosperity Guardian) is dees missie defensief en waere gein Houthi-doele aangevalle.
• Nederlands Limburg, politiek, sjport: In de raod van Vols weurt e veursjtèl besjpraoke óm amateurkoerse in de gemeinte te verbeje of te bepèrke.
• Natuur & milieu, Zuud-Amerika: bie bósbrenj inne Chileense regio Valparaíso valle zeker 131 doeje.
• Zuud-Amerika: ónrös in Ecuador door bendegeweld.
• Wes-Europa, medio jannewarie-huuj: boereproteste op 't Belsj en in Frankriek.
• Politiek, Duutsjland: groetsjalige demonstraties taege de AfD en rechsextremisme in 't algemein.

27 fibberwarie

• Nederlandj: Crimmeneel Ridouan Taghi krieg in 't Marengoperces 'n laeveslang gevangenissjtraof opgelag veur de opdrach tot zès liquidaties.
• Centraal-Europa: RAF-terroriste Daniela Klette waert opgepak inne Duutsje huidsjtad Berlien. Ze waert ónger mie verdach van zes roufeuvervalle. Ouch 'ne twiede verdachte waert gearresteerd.

26 fibberwarie

• Politiek, Centraal-Europa, Noord-Europa: 't Hongaars parlement sjtömp in mit 't NAVO-lidmaatsjap van Zjwede. Daomit kènt 't Scandinavische landj toetraeje tot 't bondgenootsjap.
• Nederlandj, kóns en cultuur: ane zuudkantj van 't veurmalige Noord-Hollandse eilandj Marke waere reste van 'ne terp gevónje. De terp woort inne 18e iew verzjwolge door de Zujerzie.
• Vereinig Keuninkriek: De Britse bankier Jacob Rothschild sjtörf op 87-jäörige laeftied.

25 fibberwarie

• Kóns en cultuur: De Nederlandse gangsterrapper Bigidagoe (Denzel Silos) weurt op 26-jäörige laeftied doedgesjote.
• Sjport: Wout Van Aert wintj Kuurne-Brussel-Kuurne.

24 fibberwarie

• Sjport: Jan Tratnik wintj Omloop Het Nieuwsblad bie de mansluuj, en Marianne Vos wintj bie de vrouwluuj.
• Kóns en cultuur: De Canadesen acteur Kenneth Mitchell sjtörf op 49-jäörige laeftied aan ALS.

23 fibberwarie

• Kóns en cultuur: De Nederlandse sjriefster Kim Moelands sjtörf op 48-jäörige laeftied aan tejsjliemkrenkde.

22 fibberwarie

• Centraal-Europa, politiek: Duutsjlandj legaliseert recreatief gebroek van cannabis.
• Centraal-Europa: De Oesteriekse aad-bondskanseleer Sebastian Kurz waert veroerdeild tot 'n veurwaerdelike celsjtraof van 8 maonde waeges meineid.
• Zuud-Europa: bie 'ne flatbrandj inne Oes-Sjpaanse sjtad Valencia valle zeker 10 doeje. -

20 fibberwarie

• Sjport: D'n Duutsje voetballer Andreas Brehme sjtörf op 63-jäörige laeftied aan 'nen hertsjtilsjtandj.
• Oes-Europa: bie 'ne Oekraïense raketaanval op e militair oefeterrein in bezet gebeed inne oblas Donetsk waere 65 Róssische militaire doedgemaak.

17 fibberwarie

• Oes-Europa: 't Oekraïens leger trek zich truuk oet Avdiivka. Róssische troepe neme de sjtad in.
• Nederlandj: In Den Haag löp 'n confrontatie tösje veur- en taegesjtenjers van 't Eritrees rezjiem compleet oet de handj. 't Geweld en de materieel sjaoj zeen óngezeen.

16 fibberwarie

• Oes-Europa: De Róssische politicus Aleksej Navalni kump óm in e sjtraofkamp.
• Nederlands Limburg, Economie: NedCar sjtop mit de productie van auto's. Officieel geit 't febrik neet toe.

15 fibberwarie

• Zuud-Europa: Griekelandj legaliseert 't homohuwelik.

14 fibberwarie

• Oes-Europa: bie 'nen aanval mit marien drones inne Zjwarte Zie kórtbie de Krim waert 't Róssisch landingssjip Caesar Kunikov tot zinke gebrach.

13 fibberwarie

• Kóns en cultuur, Nederlands Limburg: In Venlo wuuert de boerebroelof georganiseerd door de Molukse gemeinschap.

12 fibberwarie

• Belsj Limburg: bie e verkiersóngelök in Audsberge kump 'ne 20-jäörige man óm 't laeve. Drie luuj rake gewóndj.
• Politiek, Noord-Europa: De centrum-rechse kandidaat Alexander Stubb wint de Finse prizzedentsverkezinge.

11 fibberwarie

• Sjport: Ivoorkös wintj 't Afrikaans kampioensjap hierevoetbal door in 't finaal mit 2-1 van Nigeria te winne.
• Sjport: De Keniaansen atleet Kelvin Kiptum, waereldrecordhauwer op de marathon, kump op 24-jäörige laeftied óm bie 'n aanvaring.
• Sjport: De Kansas City Chiefs winne de 58e editie van de Super Bowl door San Francisco 49ers mit 25-22 te versjlaon.

10 fibberwarie

• Sjport: Qatar wintj 't Aziatisch kampioensjap hierevoetbal door in 't finaal mit 3-1 van Jordanië te winne.

9 fibberwarie

• Kóns en cultuur: De Japanse popzenger Damo Suzuki, veural bekèndj van de Duutsje band Can, sjtörf op 74-jäörige laeftied aan dermkanker.

7 fibberwarie

• Zuud- en Centraal-Azië: bie twie explosies inne Pakistaanse provincie Beloetsjistan valle zeker 26 doeje.

6 fibberwarie

• Nederlandj: 't NSC sjtap oet de óngerhanjelinge euver e rechs kabbinèt mit PVV, VVD en BBB; veurman Pieter Omtzigt zaet det de partie neet in zoe'n regering geit.
• Kóns en cultuur: D'n Amerikaanse countryzenger Toby Keith sjtörf op 62-jäörige laeftied aan dermkanker.
• Zuud-Amerika: De Chileense politicus Sebastián Piñera kump op 74-jäörige laeftied óm in 'nen helikoptercrash.
• Kóns en cultuur: De Japansen dirizjent Seiji Ozawa sjtörf op 88-jäörige laeftied aan de krenkde van Alzheimer.

5 fibberwarie

• Nederlandj: De Nederlandse politicus Dries van Agt (KVP, CDA), premier vam 1977 tot 1982, sjtörf op 93-jäörige laeftied.

4 fibberwarie

• Kóns en cultuur: De Nederlandse radio-deejay Jan van Veen, veural bekèndj van 't program Candlelight, sjtörf op 79-jäörige laeftied.

3 fibberwarie

• Oes-Europa: bie 'ne raketaanval op de door Róslandj bezatte Oekraïense sjtad Lysytsjansk kómme zeker drie hoeëggeplaatsde separatiste vanne Volksrippebliek Loehansk óm 't laeve.
• Politiek, Vereinig Keuninkriek en Ierlandj: Sinn Féin-politicus Michelle O'Neill waert beneump tot premier van Noord-Ierlandj. Daomit kump veur 't iers 'n rippeblikeinse aan de mach in 't landj.
• Zuud-Europa: Vittorio Emanuele, de lèste kroenprins van Italië, sjtörf op 86-jäörige laeftied in ballingsjap.

2 fibberwarie

• Midde-Oeste: bie Amerikaanse lóchaanvalle op versjillende militair doele in Irak en Syrië waere teentalle pro-Iraanse militante en meugelik ouch börgers doedgemaak. Teentalle luuj rake gewóndj en väöl militair doele waere vernetig. De aanvalle zint 'n vergelding veur de drone-aanval op Amerikaanse soldaote in Jordanië van veurige waek.

1 fibberwarie

• Politiek, Wes-Azië: Armenië sjlut zich aan bie 't Internationaal Sjtraofhof in Den Haag. Daomit verplich 't zich óm de Róssische prizzedentj Vladimir Poetin te arrestere. Dees gebeurtenis is teikenend veur de versjlechterde diplomatieke relatie tösje bei lenj. Wiejer probeert Armenië zich hiemit te besjerme taege nuuj militair ambities van Azerbeidzjan.
• Nederlands Limburg: In de Maas bie Kessel wuuert 'n lichaam gevónge.

sónger datum (jannewarie)

• Wes-Europa, medio jannewarie-huuj: boereproteste op 't Belsj en in Frankrijk.
• Politiek, Duutsjland, 20-21 jannewarie: groetsjalige demonstraties taege de AfD en rechsextremisme in 't algemein.
• Natuur & milieu, Wes-Europa, eind december-medio jannewarie: aanhajende raegeval in groete deile van Wes-Europa en hoegwater in deile van Noord- en Oes-Duutsjland.
• Midde-Oeste, 18 december-huuj: 'n internasjonaal coalitie ónger leijing vanne VS (Operation Prosperity Guardian) besjermp sjeper oppe Roej Zie bie Jeme.

31 jannewarie

• Nederlands Limburg: In de Maas beej Velde wuuert 'n lichaam gevónde.

30 jannewarie

• Politiek, Zuud- en Centraal-Azië: De Pakistaanse aad-premier Imran Khan waert veroerdeild tot teen jaor cel vanwaege 't lekke van sjtaatsgeheime.

29 jannewarie

• Nederlandj: bie 'n explosie in Rotterdam rake twie luuj gewóndj en kómme zeker drie persoene óm 't laeve.

28 jannewarie

• Belsj: bie e óngelök mit e vleegmesjien ter huuegde van Spa in de provincie Luuk kómme twie inzittende óm 't laeve.
• Midde-Oeste: bie 'ne drone-aanval op 'n militair basis in Jordanië waere drie Amerikaanse soldaote doedgemaak, 47 luuj rake gewóndj. Aanvalle op Amerikaanse militaire in 't Midde-Oeste kómme dökker veur saer 't begin van de oorlog in Gaza en Israel, meh dit is de ierste kier dat ouch soldaote zint ómgekómme. Achter de aanvalle zit de pro-Iraanse terreurorganisatie Islamitisch Verzet.
• Kóns en cultuur, Frankriek: milieuactiviste bekogele de Mona Lisa in 't Louvre in Paries mit sóp.
• Sjport: D'n Italiaan Jannik Sinner wintj d'n Australian Open door in vief sets (3-6 3-6 6-4 6-4 6-4) te winne van de Rus Dimitri Medvedev.

27 jannewarie

• Sjport: Aryna Sabalenka wintj Australian Open bie de vrouwluuj door in twie sets (6-3, 6-2) te winne van Zheng Qinwen.

26 jannewarie

• Midde-Oeste: versjillende leng sjtoppe tiedelik mit 't sjteune van de UNRWA, de VN-organisatie veur hölp aan Palestiene, vanwaege meugelike betrokkeheid bie de terroristische aansjlaeg in Israel op 7 oktober 2023.
• Midde-Oeste: In 'n door Zuud-Afrika aangesjpanne zaak reup 't internationaal Gerechshof in Den Haag Israel op óm 'n genocide op Palestiene inne Gazasjtrook te veurkómme. Hamas mót alle giezelaers vrielaote.

25 jannewarie

• Noord-Amerika: Inne Amerikaanse sjtaat Alabama waert Kenneth Eugene Smith, veroerdeild veur de moord op Elizabeth Sennett in 1989, geëxecuteerd door middel van sjtiksjtof. 't Is de ierste kier dat dees methode inne VS waert toegepas.

23 jannewarie

• Politiek, Wes-Azië, Noord-Europa: 't Törks parlement sjtömp in mit 't NAVO-lidmaatsjap van Zjwede.
• Kóns en cultuur: D'n Duutsje producentj Frank Farian, veural bekèndj es de man achter Boney M., sjtörf op 82-jäörige laeftied.

22 jannewarie

• Nederlands & Belsj Limburg, Kóns en Cultuur: "Limburgse vla" krieg 'ne besjermde sjtatus en waert door de EU officieel erkind es sjtreekproduk. Allein vla dae in Belsj of Nederlands Limburg gebakke is moog dae naam drage. Wiejer waere ónger mie eise gesjteld aan de receptuur.
• Midde-Oeste: in 't midde vanne Gazasjtrook kómme 21 Israelische soldaote óm 't laeve bie e incident woebie twie geboewe insjtorte es gevolg 'n explosie.
• Zuud-Azië: Premier Narendra Modi deit d'n Tempel van Ram in Ayodhya aop. De boew waor henjig ómsjtraeje, ónger mie ómdet 'r op de plaats van 'n aafgebrende moskee sjteit.
• Sjport: D'n Italiaanse voetballer Gigi Riva, nog ummer topsjcoorder van 't nationaal ilftal, sjtörf op 79-jäörige laeftied.

21 jannewarie

• Politiek, Noord-Amerika: Ron DeSantis sjtap oet de prizzedentsrace. Hae sjteunt Donald Trump in zien kandidatuur, dae väöl populairder is binne de Rippeblikeinse Partie.
• Sjport: De Brit Stephen Williams wintj de Tour Down Under.

20 jannewarie

• Kóns en cultuur: D'n Amerikaanse regisseur Norman Jewison sjtörf op 97-jäörige laeftied.

19 jannewarie

• Weitesjap: de lander SLIM van 't Japanse ruumdevaartagentsjap JAXA maak 'n succesvol landing oppe maon. Japan is daomit 't viefde landj wat e ruumdevaartuug nao de maon bringk.
• Sjport: D'n Amerikaanse golver Jack Burke sjtörf op 100-jäörige laeftied.

18 jannewarie

• Zuud- en Centraal-Azië: Pakistan vèlt Beloetsjische separatisten aan in 't zuudoeste van Irak. Nege luuj kómme óm 't laeve. De aanval is 'n reaksie op de Iraanse aanval op Pakistaanse terroriste.
• Sjport: De Canadesen atleet Shawn Barber sjtörf op 29-jäörige laeftied aan 'n ónbekènde krenkde.

17 jannewarie

• Economie, Belsj Limburg: 't Sappi-pepierfebrik in Laoneke geit toe. 6000 luuj verlere hiemit hunne job.
• Sjport: De Nederlandse voetballer Bennie Muller sjtörf op 85-jäörige laeftied.

16 jannewarie

• Weitesjap: Sjinese weitesjappers klone mit sukses 'ne resusaap, 'n soort wat väöl liekent op de minsj en inne medische weitesjap dök es proofdeer waert gebroek. Door de nuuj methode zint inne toekóms meugelik minder bieste nuuedig veur betroewbaar tesrizzeltate te kriege.
• Zuud- en Centraal-Azië: Iran veurt lóchaanvalle oet op de soennitische militie Jaish al-Adl in Pakistan. Daobie valle twie doeje en drie gewónje.

15 jannewarie

• Midde-Oeste: Iran veurt raketaanvalle oet op "terroristische doele" kórtbie de Iraakse sjtad Erbil en in Syrië taege IS.

14 jannewarie

• Naord-Europa: Margarete II treujt nao 52 jaor aaf es keuningin van Daenemarke. Häöre zoon volg 'r op es Frederik X.
• Naord-Europa: De sjpleeteruptie bie 't Ieslands Grindavík bereik de beboewing van 't dörp. De hoezer waore al geëvacueerd.
• Kóns en cultuur: De Róssischen dichter en dissidentj Lev Rubinstein sjtörf op 76-jäörige laeftied aan de gevolge van 'n aanvaring.

13 jannewarie

• Oes-Azië: de regerende Sjina-kritische partie DDP wint de Taiwanese verkezinge. Lai Ching-te waert de nuje prizzedentj.

12 jannewarie

• Midde-Oeste: De Britse en Amerikaanse lóchmach en Amerikaanse kreegssjepe veure aanvalle oet op zeker 60 militair doele van de Houthi-rebelle in Jeme, woe-ónger opsjlaagplaatse en lanceersysteme.

11 jannewarie

• Weitesjap, Zuud-Amerika, kóns en cultuur: in 't oeste van Ecuador, deep in 't Amazonewoud, óntdekke arsjeologe e groet netwerk van sjtaej woe zó'n 2000 jaore truuk mie es 10.000 en meugelik 30.000 luuj höbbe gewoend. Qua groetde en periode is dat vergeliekbaar mit Lónje in de Romeinse Tied.
• Economie: De Nederlandsen óngernummer Arie van der Valk sjtörf op 94-jäörige laeftied.

8 jannewarie

• Zuud-Amerika: In Ecuador óntsjnap drugsbaron José Adolfo Macías oet de gevangenis. Presidentj Daniel Noboa reup de noedtoesjtandj oet, wonao 't geweld sjnel escaleert.

7 jannewarie

• Sjport: D'n Duutsje voetballer Franz Beckenbauer sjtörf op 78-jäörige laeftied.

5 jannewarie

• Sjport: De Braziliaanse voetballer en coach Mário Zagallo (betrokke bie de Waereldbaekereuverwinninge van 1958, 1962, 1970 en 1994) sjtörf op 92-jäörige laeftied.

4 jannewarie

• Nederlands Limburg: get ten noorde vaan Mestreech, bij de Stuwweeg, raak 'n brögk zwoer besjaodeg. Dit gebäört naodat 'ne woenboot es gevolg vaan de diekdoorbraak in Boschpoort, neet wied vaan de brögk, aofdreef riechting de stuw.

3 jannewarie

• Midde-Oeste: In de Zuudoes-Iraanse sjtad Kerman kómme zeker 91 luuj óm 't laeve bie 'n döbbele explosie. 284 luuj rake gewóndj. De óntploffinge waore inne buurt van 'n herdenkingsbiejeinkóms veur de Iraanse ginneraal Qasem Soleimani, dae precies veer jaore truuk woort doedgemaak bie 'ne Amerikaanse drone-aanval. D'n aansjlaag waert opgeëis door terreurbeweging IS.
• Nederlandj: Twiede Wereldoorlogveteraan André Hissink sjtörf op 104-jäörige laeftied.
• Nederlands Limburg: In Mestreech, aon de Boschpoort, brik 'nen diek door. Oerzaak is d'n aonhawwende regeval en 't droet veurtkoumend hoegwater.
• Nederlandj: In 't Gelders Puiflijk kómme 50.000 hoonder óm bie 'ne sjtalbrandj.
• Sjport: De Fransen autocoureur René Metge, drievaudig winner van Paries-Dakar, sjtörf op 82-jäörige laeftied.

2 jannewarie

• Kóns en cultuur, Belsj Limburg: Veldeke in Belsj Limburg geuf 'ne speciale dialekkalender oet mit oetsjpraoke, weiteswaerdighede, gedichskes en wietse oet alle Belsj-Limburgse dialekte.
• Midde-Oeste: Bie 'ne Israelische aanval op e Hamas-kentoer inne Libanese huidsjtad Beiroet kómme 7 luuj óm 't laeve, woe-ónger Saleh al-Arouri, e kopsjtök vanne terreurbeweging.
• Midde-Oeste: 't Israelisch leger trek zich gedeiltelik truuk oet 't noorde vanne Gazasjtroek. De ierste bewoeners kere truuk.
• Wes-Azië/Midde-Oeste: De Törkse pelissie pak 33 luuj op. Ze waere verdach van spionage veur Israel.
• Politiek, Oes-Azië: De Zuud-Koreaanse oppositieleijer Lee Jae-myung waert tiedes e werkbezeuk in Busan naergesjtoke en raak doabie gewóndj. De aanvaller, 'ne 67-jäörige man, is opgepak.
• Oes-Azië: op 'n lóchhave kórtbie Tokio kump e passageersvleegmesjien in boetsing mit e vleegmesjien vanne Japanse köswach. Vief inzittende vanne köswach kómme daobie óm 't laeve, eine raak gewóndj. In 't passageertoesjtel rake 14 luuj gewóndj.

1 jannewarie

• Economie, Afrika, Midde-Oeste: Egypte, Ethiopië, Iran, Saudi-Arabië en de Vereinigde Arabische Emirate sjlete zich aan bie BRICS.
• Politiek, Midde-Oeste: 't Israelisch hoeggerechshof verwerp de ómsjtreje hervormingswet van premier Netanyahu. De wet waor gemeind um de mach vanne regering en 't parlement te vergroete ten koste vanne mach van 't hof.
• Politiek, Wes-Azië: De internationaal neet-erkinde rippebliek Hoeg-Karabach waert formeel opgeheve.
• Natuur & milieu, Oes-Azië: Japan weurt geraak door 'nen aerdsjóddel van 7,6 op de Memènt-Magnitudesjaol. Daobie valle zeker 202 doeje, 665 gewónje en rake 102 luuj vermis.

Hanjelingen en brón

• bewirk - Dit stök van Wikinuujs kump aaf vannen taengenhenger op Wikipedia (link).
• Jannewarie 2024 - Mieërt 2024