Ein miljoen zónnepanele in Baerge is slechs 't begin

Veurblaad - Lètste verangeringe, Willekäörige pazjena, Veur pagina's in, Alle artikele - De Kaffee, Zandjbak, Hölp, Spellingshölp - Nuujseuverzich

Venlo, 8 september 2020 - De gemeinte Baerge wilt in 2030 hielemaol energie-ónaafhenkelik zien, geïnspireerd op 't Daense eiland Samsø. Veur det te realisere is 'n groeët laeg landgood gereseveerd. Bewoeëners neme 'n deil van de energietransitie veur eur raekening.

De gemeinte dink groeët: eur energielandgood zal 444 hektaar beslaon. Wae dao strakkes umhaer löp, is bald twieë oor zeut. 't Gebeed Wels Maer, wao veer windmeules en ein miljoen zónnepanele kómme, is noow ón-Nederlands laeg: velde en akkers aan alle kante, aan de horizon bós en de reusechtige windmeules euver de päöl in Pruses. Antoon Splinter (CDA) maak mit weidse ermgebare dudelik waat nao de realisatie van 't energielandgood wao zal kómme te ligge. Guuef 't dan nog twiefel euver zienen "drive" van de wethalder miljeu en deurzaamheid, dan mót zien helgreun poloshirt dae ewegneme. "VerduurSAMEN2030" steit trop. Euver tieën jaor mót de Naord-Limburgse gemeinte energieónaafhenkelik zien.

De inwoeëners van Baerge zulle zo'n 50 procent van de energietransitie veur eur raekening mótte neme: 20 procent via besparinge, 30 procent via investeringe in zónnepanele, wermtepompe en dergelike. Veur de andere helf haet de gemeinte 't zoeëgenaamde energielandgood bedach.

Splinter óntvingk in 't energiehoes, 'n veurmalig verzieëkeringskentoer in 't dörp Nie-Baerge, wao 't "VerduurSAMEN2030" op de veurgrónd steit. In 'n rek hingk 'n rits aan folders, verdeild euver dreej categorieë: "deurzamer in einen daag", "deurzamer in eine maond" en "energieneutraal in dien tempo". Aan de balie kinne de börgers ouk terech mit vraoge. In de oetgestrekde gemeinte Baerge is 't van heejoet nog efkes rieje nao 't landgood.

Dao hingk 'n prieskaertje aan van 207 miljoen euro. 't Is allemaol behuurlik ambitieus veur 'n kleine gemeinte wie Baerge, maar de raod en de wethalder gluive det 't meugelik is. Splinter: "Bedrieve staon noow al in de riej veur 't stekske van ós euver te neme. Maar as particulier geis te ouk gein óndernumming de zónnepanele op dien daak laote exploitere. De wils zelf profitere van de opbrengste."

Daens eiland as inspiratiebrón
De ierste inspiratie veur 't energielandgood óntstónd wie netbehaerder Enexis 'n studiereis nao 't Daense eiland Samsø organiseerde. As mediaaandeilhalder van 't energiebedrief vaardigde Baerge wethalder Splinter en aafdeilingsmanager Arno Derks aaf. De gemeintebesteurder: "'t Waas geweldig um te zeen wie 't eiland zelfveurzenend is gewaore en neet mier aafhenkelik is van stroumleveranciers van 't vasteland. De bevolking is zoeë enthousias gewaore det zeej zelf hebbe gekaoze det ouk 't vaer nao Samsø energieónaafhankelik is gewaore." In de auto truuk heives lete wethalder en ambtenaer - nog vol van waat zeej hadde gezeen - de fantasie de vreje loup. Splinter: "Waorum zoele we in Baerge neet get soortgelieks kinne as op Samsø? Waat betröf d'n umvank zien weej vergeliekbaar en de gemeinte is mit de Maas aan d'n eine kant en Pruses aan d'n andere kant ouk 'n soort eiland."

De gemeinte Baerge beschik euver ruumte. Op circa 110 veerkante kilomaeter woeëne zo'n daartieëndoezend inwoeëners. De bevolkingsdichde is daomei bald veer kier lieëger es gemiddeld in Nederland. Beschikke euver ruumte is in 't geval van Baerge boetedet ouk éch beschikke. Wels Maer is eigedom van de gemeinte en de provincie. De gemeinte besjeftig zich mit de koup van de provinciaal percele.

De grund waere noow nog verpach aan 'ne greunte- en graasteler. Zeker van de activiteite van letsgeneumde wuurt Splinter neet huul erg enthousias: "Noow wuurt dao nog volop gespaote, bemes en beraegend. Aan de rand van 't nationaal park De Maasdune. 't Leefs waas ik dao mörge al vanaaf."

'n Eureka-moment
Enthousias raakde de wethalder waal wie hae 'n ierste tekening veur 't energielandgood Wels Maer zoog. "Det waas mich ech 'n soort eureka-moment." Op de truukwaeg van de studiereis nao Daenemarke hadde weej al helop gefantaseerd. Noow zoog ik op 'n veurzichtige schets det 't ouk ech kós en det boetedet 'n aantal opgaves tegeliek kóste waere gerealiseerd: én energieónaafhenkelik waere as gemeinte, én 't versterke van neteurwaerde in 'n umgaeving det noow ecologisch kepot is. D'r kump noow 'n greun verbinding tösse waerdevol landschappe mit vuul flora en fauna."

"Ein groeët gebaar is ouk baeter", vind aafdeilingsmanager Arno Derks, inmiddels ouk projekmanager van 't landgood. "Det veurkump [det] zónnepanele as mozaïekstökskes euver 'n gemeinte mit vuul kwetsbaar landschap kómme te ligge."

Wels Maer haet boetdet as veurdeil des se dao windmeules kins naerzette doeënbeej de plek wao de Pruse ze net euver de päöl ouk al hebbe geplaats. Splinter is geine groeëte veurstander van windenergie: "Indirek is 't ouk zónne-energie." Mit veer windmeules is de oetveuring van 't Baergse plan aevel sumpeleweg haolbaarder ouk umdet Limburg dao net wie alle ander provincies 'n x-aantal mót plaatse. Minstes 15 procent van de benuuedigde investering van 207 miljoen veur 't energielandgood mót beejeingebrach waere door de gemeinte Baerge, gemeintes in de regio en börgers die interesse hebbe in dit projek. Splinter: "Die guuef 't zeker, zeker in 'nen tied waorin 'n spaartegood wieënig oplevert. Ouk veur extern financiers is 't rendement aantrekkelik." Det 't landgood te vreug kump, umdet deurzaam energie nog volop in óntwikkeling is, vind de wethalder kwats. "Es idderein maar wie 'nen aap op 'n alde horloge blief zitte kieke, geit niks gebeure. Dan zien weej strakkes allemaol te laat. En niks wuurt veur de ieëwigheid naergezat. D'n truukverdeentied is noow vieftieën jaor. Dus weej kinne blieve aanpasse."

Zone veur innovatief bedrieve
Op 't landgood guuef 't, naeve greun en wandelpajer, 'n zone die veur innovatief bedrieve is gepland. Splinter: "Det kinne energieónaafhenkelike bedrieve in de 'agrofood' waere, maar weej straeve ouk nao bedrieve en institute die zich besjeftige mit kennis en ónderwies." De kómmenden tied ligk de naodrök op 't bestemmingsplan veur 't landgood en 't oprichte van 'n aparte bv die veur de exploitatie mót zörge. De gesprekke mit energiebedrieve Enexis en Tennet en naobergemeintes euver de aansloeting van 't landgood op 't energienet loupe al.

As alles volges plan verlöp, kint in 2022 waere begós mit d'n aanlegk en is 't landgood in 2024 in bedrief. "Ik heb gein inkel raeje veur aan te neme det weej det neet gaon haole", zaet Splinter. "Wies noow hebbe weej alle tössetiedse deadlines gehaold. Snel aan de bel trekke wannier 't aeve get minder geit, hölp. Zjuus wie de raod altied oetveurig op de huuegte halde van de vorderinge." Siward Zomer, coöperatief direktäör van "Energie Samen", de landelike koepel en belangevereiniging van energiecoöperaties en -vereiniginge, is ónder d'n indrök van de Baergse planne: "'t Zuut allemaol good oet."

Volges 'm zoele mier gemeintes zjuus wie Baerge mótte kieke nao de kanse die op 't gebeed van energietransitie ligge. "Kapitaal en techniek zien eigelik noeëts 'n probleem. Det guuef 't allemaol. Zón en wind zien rendabel. 't Kump aan op de politieke wil en ruumte. Euverhede kinne 't neteurlik hielemaol aan 't bedriefslaeve euverlaote, maar door mit 'n plan te kómme, hebbe zeej 't zelf veur 't zegge. In 't [Haagse] klimaatakkoord steit ouk 'n straeve van 50 procent lokaal eigedom. In de discussie dao-euver geit 't dök allein euver veurdeile wie 't creëre van draagvlak en snelheid waat betröf oetveuring. Eigelik zelde euver de euro's, dewiel die toch ouk aantrekkelik zien. In ander gemeintes, beejveurbeeld in Leudaal, waere mit de opbrengste van coöperatief windmeules dörpsveurzeninge aopgehalde."

Neet idder gemeinte beschik aevel euver zoeëvuul veerkante kilomaeter wie de gemeinte Baerge. Zomer: "Det beteikent des se mós kieke welke gebede 't geschiks zien veur 'n landgood en soortgelieke intiatieve. De ierste reactie is dan nogal ens get wie 'In Braobant gaon weej allein producere veur de Braobantse behoefte', maar kiek ins nao de verkesproductie. Die oet Braobant gaon nao Sjina. Energie veur d'n ander opwekke zoel gein taboe mótte zien, maar zörg d'rveur det de opbrengs in de regio blief."