Doerzaam graze kan 't óntsjtaon van de Sahara mit 500 jaor höbbe vertraog
Veurblaad - Lètste verangeringe, Willekäörige pazjena, Veur pagina's in, Alle artikele - De Kaffee, Zandjbak, Hölp, Spellingshölp - Nuujseuverzich
- Dit artikel sjteit gesjreve in 't AGL

4 oktoeber 2018 - E recèntelik oetgebrach weitesjappelik óngerzeuk sjleit veur det de recènste ómvörming van de Sahara nao 'n weusde, veur zoeget 5500 jaor geleije, neet versjneld is gewaore door 't euvergebroek van 't landj door minsje, meh det die zelfs kan zeen vertraog mit waal 500 jaor door minsjelik landjgebroek. 't Óngerzeuk, verrich door weitesjappers van 't University College London (UCL) en 't King's College London, is d'n aafgeloupe maondig oetgebrach gewaore in 't tiedsjrif Nature Communications.
De regio van de Sahara, dae 't groetste deil van naordelik Afrika ómvat, wisselt tösje periodes van greun en periodes van druugde door de precessie van de drejjing van de aerd ('n verangering in de oriëntatie van de as van de aerd). Auwer weitesjappelike werke veróngersjtèlde det d'n aanvank van de hujige weusdeperiode mesjiens waal ierder is gebäörd door 't euvergebroeke van 't landj door minsje. De hujige sjtudie gebroekde e nuuj modèl van klimaat en begruijing, woebie ouch bewies van bruijkasgaze in ieskaere waerde betróch, veur te sjatte wen de weusde begós te kómme, zónger det daobie minsjelike hanjelinge plaatsvónje, mer ouch mit archeologisch bewies van minsjelike bewoening in de Sahara mit d'n tied.
't Óngerzeuk gebroekde toenames van 500 jaor veur de klimaattiedlien nao te höbbe bevónje det dit de maot van precisie waas die meugelik waas mit de methodes die zie gebroekde. Volges dezen tiedlien kome de ierste minsje es jaeger-vergaarders veur zoeget 10,5 doezend jaor geleije (kya) te woene in de Sahara, en minsje die rinjsvie, sjäöp en geite hele zon 7,0 kya, mit 'nen explosieve bevoukingsgruij in de regio nao 7,0 kya. 't Óngerzeuk leet zeen det de klimaatómsjtendigheje specefiek geveulig wore veur meugelik inein te sjtorte nao 'n weusde van 7,0 tot 6,0 kya, meh dees ineinsjtorting, aangetuind door 'nen ineinklap van de minsjelike bevouking, gebäörde neet tot 5,5 kya. De weitesjappers kónkeldeerde det dit neet euvereinkwaam mit 't modèl wobie minsje 't opkómme van de weusde deje versjnelle, en wees zelfs ierder daonao det minsjelik hanjeling mit de ómgaeving det haet vertraog.
Brónne
[bewirk | brón bewèrke]- How the Nomads held back the Sahara Desert for centuries with pastoral farming. Tom Bawden - i (gezèt), 1 oktoeber 2018
- Humans delayed the onset of the Sahara desert by 500 years. University College London (presoetgaaf) - phys.org, 1 oktoeber 2018
- Pastoralism may have delayed the end of the green Sahara. Chris Brierley, Katie Manning & Mark Maslin - Nature Communications, 1 oktoeber 2018
Dit artikel besleit aad nuujs en maak deil oet van oos arsjief van nuujsberichte.