Sjabloon:In 't nuujs/08-2025

Veurblaad - Lètste verangeringe, Willekäörige pazjena, Veur pagina's in, Alle artikele - De Kaffee, Zandjbak, Hölp, Spellingshölp - Nuujseuverzich

---

augustus

31 augustus

• Nederlands Limburg: bie e zjwaor verkeersóngeval in Gelaen valle drie doaje.
• Natuur & milieu, Zuud- en Centraal-Azië: Bie 'nen aerdsjóddel mèt 'n krach van 6,0 op de sjaal van Richter in 't oeste van Afghanistan valle zeker 3000 doeje en 4000 gewónje.
• Natuur & milieu, Noord-Afrika: bie aerdversjuvinge in de door oorlog versjeurde Soedanese regio Darfoer valle hónderde doeje'.
• Weitesjap, Europa algemein: de ruumdesonde Juice van ESA vluug langs Venus. De zjwaortekrach van dees planeet mót häör de sjnelheid gaeve óm wiejer te vlege nao de maone van Jupiter.
• Kóns en cultuur, Centraal-Europa: 't Literatuurmuseum in Praag vènjt de origineel manuscripte truuk van Jaroslav Hašeks satirische anti-oorlogsroman De lotgevallen van de brave soldaat Švejk. 't Geit óm ein van de bekindste werke oet de Tsjechische literatuur.

30 augustus

• Nederlands Limburg: aad-zjoernalis van 't Limburgs Dagblad en sjriever Jan van Lieshout sjtörf op 86-jäörige laeftied.
• Kóns en cultuur, Nederlandj: archeologe óntdekke e Romeins legerhoofkerteer (principia) bie d'n aanlèk van 'n bösbaan tösje Katwijk en Leiden. De vónds is uniek, want de funderingsbelk die me dao gevónje haet zien redelik intak. 't Geboew ligk óngeveer op de Limes, de noordgrens van 't Romeins Riek die dwaersj door Nederlandj leep.
• Politiek, Oes-Europa: veurmalig veurzitter van 't Oekraïens parlement Andri Paroebi sjtörf bie 'n sjteetpartie, waarsjienlik 'n liquidatie. 't Motief is aevel ónbekindj.
• Politiek, economie, Zuudoes-Azië: demonstrante sjtaeke e regionaal parlementsgeboew in brandj in de Indonesische sjtad Makassar. Daobie kómme drie luuj óm 't laeve en rake vief luuj gewóndj. In Indonesië is 't al zikker ein waek ónröstig vanwaege de meujelike economische situatie in 't landj.
• Zudelik Afrika, Nederlands Limburg: veilinghoes Hessink in Baek verköp 'ne 240 kilo zjwaore meteoriet van 'n asteroïde die 4,5 miljard jaor geleje woort gevörmd en óm de zón dreijde tösje de planete Marsj en Jupiter. De sjtein sjtortde naer in de Kalahari-weuste in Namibië en woort in de koloniale tied nao Europa gehaold.
• Kóns en cultuur: De Nederlands-Limburgse sjriever, illustrator en tv-maeker Harrie Geelen sjtörf op 86-jäörige laeftied.

28 augustus

• Politiek, Midde-Oeste Ahmed al-Rahawi, de premier van de houthi's, sjtörf bie 'nen Israelische lóchaanval op de Jemenitische huidsjtad Sanaa. Ouch is meugelik nog e aantal ministers van de rebellebeweging doedgemaak bie dae aanval.
• Oes-Europa: zikker 25 luuj kómme óm 't laeve bie 'ne Róssische raket- en drone-aanval op de Oekraïense huidsjtad Kyiv.

26 augustus

• Weitesjap, Natuur & milieu, Wes-Europa: oet 'n nuuj sjtudie bliek dat 't risico dat de Golfsjtroum in de Atlantische Oceaan nao 2100 sjtèl ken valle groet is es de oetsjtoet van CO² hoeg blief. Dat zouw in gans Noordwes-Europa tot kaaj winters en druug zomers mit mislökde ougste leije.

23 augustus

• Politiek, Nederlandj: demissionair minister van Boetelandse Zake Caspar Veldkamp (NSC) sjtap oet 't kabinet-Schoof, gevolg door alle anger bewindspersoene van NSC.

22 augustus

• Wes-Afrika: 't leger van 't Wes-Afrikaanse landj Niger zaet dat 't Bakura Doro haet doedgemaak. Doro waor leijer van terreurbeweging Boko Haram en waert ónger mie in verbandj gebrach mit de óntveuring van 300 sjoelmaedjes in buurlandj Nigeria in april 2014 en diverse zelfmoordaansjlaeg in de wiej regio.
• Natuur en milieu, Nederlands Limburg: De dennepercessiepiepel (Thaumetopoea pityocampa), wovan de rópsje sjaojelik zeen weurt de minsj, weurt veur 't iers saer de neugeteende iew in Nederlandj gezeen, en wel in Limburg en Gelderlandj.
• Nederlandj, Weitesjap, kóns en cultuur: De reste van 't kestiel Wijdenes waere in 't Markermeer gevónge.

21 augusrtus

• Nederlands Limburg, natuur & milieu: op de Broensemerhei brik 'ne groeëte natuurbrandj oet. E gebeed van 7,5 hectare is in vlamme opgegange.
• Zuud-Amerika: bie 'ne aansjlaag en vuurgevechte in de Colombiaanse sjtaej Amalfi en Cali valle zeker 18 doeje. In Cali óntplofde 'ne vrachwage en in Amalfi woort 'nen helikopter denaergesjote mit 'nen drone. Bei aansjlaeg zint 't werk van 'n aafsjplitsing van FARC, 'n veurmalige communistische guerillabeweging.

20 augustus

• Zuud- en Centraal-Azië: bie e bösóngelök in 't weste van Afghanistan kómme 79 luuj óm 't laeve. De sjlachoffers zin migrante die gedeporteerd woorte oet buurlandj Iran.

18 augustus

• Politiek, Zuud-Amerika: bie de Boliviaanse parlements- en prizzedentsverkezinge verluus de regerende linkse partie Movimiento al Socialismo (MAS) hendig en kump oet op sjlechs 3 procent van de sjtömme. De centrumrechse senator Rodrigo Paz van de Christedemocratische Partie en de rechsconservatieve kandidaat Jorge Quiroga kómme op de ierste en twiede plaats mit respectievelik 32,2 en 26,9 procent van de sjtömme.

16 augustus

• Zuud-Azië, natuur & milieu: bie zjwaore raegeval in India en Pakistan valle hónderde doeje.

11 augustus

• Politiek, Zuud-Amerika: de Colombiaanse senator Miguel Uribe Turbay sjtörf op 39-jäörige laeftied aan de gevolge van 'ne aansjlaag aafgeloupe juni tiedes 'n campagnebiejeinkóms in de huidsjtad Bogotá. Hae sjtelde zich names de conservatieve oppositiepartiej Democratisch Centrum kandidaat veur de prizzedentsverkezinge van volgend jaor en waor oetgesjpraoke criticus van de linkse prizzedent Gustavo Petro.

9 augustus

• Economie, politiek, Midde-Oeste: Armenië en Azerbeidzjan sjlete ónger bemiddeling van de Amerikaanse prizzedent Trump vraej nao decennia conflik euver de regio Nagorno-Karabach. Wiejer sjlut Trump deals mit bei lenj op 't gebeed van energie, handel en technologie.

7 augustus

• Noord-Amerika, weitesjap: de Amerikaanse astronaut Jim Lovell, ónger mie bekindj es commandant van de vlöch mit Apollo 13 in 1970, sjtörf op 97-jäörige laeftied.
• Midde-Oeste, politiek: 't Libanees parlement sjtump in mit e Amerikaans plan veur de óntwapening van ónger mie Hezbollah en de volledige truuktrekking van Israel oet 't zudelik grensgebed.

6 augustus

• Politiek, Wes-Afrika: In 't midde van Ghana crasht 'ne helikopter mit hoeggeplaatsde poliitci. Twie ministers, twie anger politici en veer bemanningsleje kómme hiebie óm 't laeve.

3 augustus

• Midde-Oeste: veur de kös van Jeme kapseis 'ne boot mit mie es 150 vlöchtelinge. Zikker 76 luuj euverlaeve dit neet.

1 augustus

• Politiek, Midde-Amerika: 't parlement van El Salvador sjtump in mit 'n gróndjwetswieziging die ónger anger ónbeperkde herverkezing van de prizzedent meugelik maak. 't Geuf zörg dat de hudige ómsjtreje prizzedent Bukele, dae bekindjsjteit óm ziene autoritaire regeersjtiel, zoe jaore of decennia aan de mach kent blieve.

juli

31 juli

• Nederlandj, Oes-Europa: de Nederlandse zjoernalis Derk Sauer sjtörf op 72-jäörige laeftied aan de gevolge van óngelök op ziene zeilboet in juni 2025. Hae is eine van de oprichters van de ónaafhankelike Róssischtalige online-gezèt The Moscow Times.
• Noord-Europa, Midde-Oeste: De Zjwaedse IS-terroris Osama Krayem waert veroerdeild tot laeveslang gevangenis óm zien betrokkeheid bie de maord op de Jordaanse piloot Muath al-Kasasbeh. Al-Kasasbeh woort in 2014 in Syrië gevangegenaome door IS, opgesjlaote in 'n kouw en laevend verbrandj. De beelde woorte door de terreurorganisatie gebroek veur propaganda.

29 juli

• Politiek, Nederlandj, Midde-Oeste: 't demissionair kabinet-Schoof sjtèlt e inreisverbod in taege de Israelische ministers Bezalel Smotrich en Itamar Ben-Gvir. Bei ministers zint lid van rechsextremistische partieje en zouwe herhaaldelik geweld höbbe aangewakkerd taege Palestiene.

27 juli

• Kóns en cultuur, Nederlands Limburg: in Remunj waert e compleet archief van 30 maeter lank en mie es 94.000 scans volledig digitaal toegankelik. De sjtökker versjaffe inzich in de gesjiedenis van 't sjtadsbesjtuur van de gemeinte Remunj tösje 1259 en 1796.
• Midde-Afrika: bie 'ne aanjslaag op 'n katholieke kèrk in de Kongolose regio Ituri valle 38 doeje en 15 gewónje. De aansjlaag is 't werk van terreurgroep ADF, dae benj haet mit IS en dökker christene in 't ónröstige oeste van Kongo aanvèlt.
• Economie, Europa algemein, Noord-Amerika: De EU en de VS sjlete e handelsakkoord. 't Geit ónger mie óm 'n importheffing van 15% veur Europese goedere. De EU sjtelt gein extra heffinge op produkte oet de VS.
• Duutsjlandj, Oesteriek & Zjwitserlandj: in 't zude vanne Duutsje deilsjtaat Baden-Württemberg óntsjpaort 'ne trein. Hiebie valle drie doeje en ónbekindj aantal gewónje.

24 juli

• Kóns en cultuur, Zuudoes-Azië: e grensconflik tösje Thailandj en Cambodja escaleert. De besjetinge concentrere zich in e gebeed róndjóm de Preah Vihear-tempel, e hindoeïstisch tempelcomplex oet de Khmerperiode (802-1431 nao Chr.) en boetedet e UNESCO-welterfgood. Dit ligk precies op de grens waert door bei lenj geclaimp.
• Oes-Azië: in 't oeste van Róslandj crasht e vleegmesjien. Alle 48 inzittende kómme óm 't laeve.

22 juli

• Kóns en cultuur, Groet-Brittannië & Ierlandj: De Ingelsje singer-songwriter Ozzy Osbourne sjtörf op 76-jäörige laeftied.

21 juli

• Zuud- en Centraal-Azië: in Dhaka, de huidsjtad van Bangladesh, sjtort e vleegmesjien denaer van 't leger. Daobie kómme 31 luuj óm 't laeve en rake mie es 160 luuj gewóndj. De oerzaak van de crash es dinkelik e technisch mankement.
• Midde-Oeste: 't Israelisch leger trèk de sjtad Deir al-Balah, die in 't midde vanne Gazasjtroek ligk, binne. 't Geit óm de iersjte aanval op dees sjtad saer 't begin van de Gaza-oorlog in 2023.

19 juli

• Politiek, Midde-Afrika: de Democratische Republiek Kongo en rebelle vanne M23-beweging sjlete 'n euvereinkóms mit 'n intentieverklaoring óm nao jaore van gevechte in 't oeste van 't landj vreie te sjlete.
• Zuudoes-Azië: inne Hạ Longbóch in 't naorde van Vietnam kump 'ne toeristeboot in de probleme door sjtormechtig waer, woenao 't zink. Hiebie kómme 34 luuj óm 't laeve, 8 luuj zin vermis.

16 juli

• Midde-Oeste: zeker 69 luuj kómme óm 't laeve bie 'ne brandj in e winkelcentrum inne Irakese sjtad Al-Koet. Elf luuj zin nog vermis.

13 juli

• Midde-Oeste: in Suwayda, 'n sjtad in 't zude van Syrië vechte druzische milities mit soennitische Bedoeïene. 't Regeringsleger en ouch 't Israelisch leger mènge zich in de sjtried en zouwe respectievelik de Bedoeïene en Druze óngersjteune. Tiedes de gevechte valle hónderde doeje en vinge ernstige oorlogsmisdade plaats.

10 juli

• Nederlands Limburg, Belsj Limburg, natuur & milieu: oet óngerzeuk bliek dat 't hoegwater van juli 2021 groete verangeringe haet aangebrach in de baojem van de Maas. Allein al tösje Maes en Berg aan de Maas woorte zèsteen gater óntdek, woevan sommige bis viefteen maeter deep zin.

9 juli

• Nederlandj, Oes-Europa: 't Europees Hof van de Rechte van de Minsj hèlt Róslandj officieel verantwaordelik veur 't naersjete van Malaysia Airlines-vlöch 17 op 17 juli 2014 baove Oekraïne, baeter bekindj es MH17. Hiebie koame alle 298 inzittende óm 't laeve, woevan 196 Nederlanders en 4 Belzje.

5 juli

• Frankriek, Sjport: De 112e Runj van Frankriek begintj mit 'n vlake etap in en róndj Lille.

4 juli

• Noord-Amerika, natuur & milieu: bie euversjtruiminge inne Amerikaanse deilsjtaat Texas valle zeker 120 doeje. Zeker 150 luuj zint vermis.
• Nederlandj, Kóns en cultuur: De Nederlandse filmproducent Rob Houwer sjtörf op 87-jäörige laeftied.

3 juli

• Oes-Europa: Michaïl Goedkov, de twiede man van de Róssische marine, waert same mit teen anger luuj doedgemaak bie 'nen Oekraïense lóchaanval op 'ne commandopos inne Róssische regio Koersk, kórtbie de Oekraïense grens. Goedkov is eine van de hoegste militaire dae doedgemaak woort door de Oekraïense sjtriedkrachte.
• Sjport, Zuud-Europa: De Portugese voetballer Diogo Jota kump op 28-jäörige laeftied óm in e verkiersóngelök.

2 juli

• Politiek, Midde-Oeste: de Iraanse prizzedent Masoud Pezeshkian beëindig de samewerking mit 't Internationaal Atoomenergieagentsjap (IAEA). De besjlissing kump nao sjerpe kritiek van 't IAEA op Iran en 'n escalatie van 't conflik mit Israel en de VS, die ónger mie diverse nucleair sites höbbe aangevalle.
• Sjport, Europa algemein: In Zjwitserlandj geit 't Europees Kampioensjap Damesvoetbal van sjtart.

1 juli

• Sjport, Nederlandj: De Nederlandse voetballer Rinus Israël sjtörf op 83-jäörige laeftied.

Hanjelingen en brón

• bewirk - Dit stök van Wikinuujs kump aaf vannen taengenhenger op Wikipedia (link).
• Julie 2025 - September 2025